CÂY THỐT NỐT – NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT.
Nếu bạn có dịp về miền Tây sông nước, sẽ rất dễ để bắt gặp hình ảnh người dân chân chất thật thà với ruộng vườn cò bay thẳng cánh, xa xa là con sông quê uốn lượn với những miệt vườn xum xuê cây trái. Nhưng có lẽ điều làm bạn ấn tượng nhất chính là rặng thốt nốt xa xa đứng sừng sững một góc trời. Từ lâu cây thốt nốt từ lâu đã gắn bó và trở thành máu thịt với người dân nơi đây. Cây thốt nốt giản dị, mộc mạc như chính người miền Tây vậy.
1.Cây thốt nốt
a.Sơ lược về cây thốt nốt
Cây thốt nốt là cây thuộc nhóm họ cau, thân thẳng đứng, tuổi thọ trên 100 năm và có thể cao trên 30m. Thân cây to giống thân cây chà là và được bao quanh bởi các sẹo lá. Cụm hoa thốt nốt gọi là những bông mo, trung bình một cây thốt nốt cho khoảng 50 trái.
Cây thốt nốt rất chậm lớn (trong giai đoạn đầu) và thường sau 15 năm mới có quả. Nói đến cây thốt nốt là phải nói đến các hai huyện Tịnh Biên và Tri Tôn của An Giang với nhiều hàng thốt nốt thẳng tắp các cánh đồng và đây cũng là loại cây mang lại giá trị kinh tế cho người dân ở đây. Ngoài ra, cây thốt nốt cũng được trồng ở các tỉnh Kiên Giang, Đồng Tháp,..
b.Đặc điểm cây thốt nốt
Thuộc tính thốt nốt là loại cây nhiệt đới, chịu được khô hạn, phát triển trên các loại đất và địa hình khác nhau, nhưng thích hợp nhất là đất cát pha, giàu chất hữu cơ. Vùng đồng bằng ven biển, ven sông suối là nơi thích hợp nhất để loài cây này phát triển.
Cuống lá cây thốt nốt có dài, đỉnh xòe ra trông như cái quạt lớn. Hoa thốt nốt cũng khác nhau. Trong khi hoa cái không phân nhánh thì hoa đực lớn có nhiều nhánh, xếp chồng lên nhau.
Trái thốt nốt lớn có dạng hình cầu, khoảng 15-20cm. Nó to gần bằng trái dừa xiêm nhưng tròn hơn, lúc còn non có màu xanh, lúc già chuyển sang nâu bóng. Tuy nhiên, lớp cơm của thốt nốt thì lại khiêm tốn so với lớp vỏ của nó. Cơm thốt nốt lúc non thì trắng trong, hạt thốt nốt tươi, mềm dẻo, có vị ngọt thanh, khi trái già, nhân thịt cứng dần. Thường cơm thốt nốt được làm thành bột để nấu chè, làm bánh.
2.Công dụng của thốt nốt đem lại cho chúng ta
2.1. Tạo một môi trường xanh sạch đẹp
Một trong những lợi ích không ngờ mà cây thốt nốt mang lại cho chúng ta là làm đẹp cảnh quan đô thị. Ngày nay, cây thốt nốt thường được trồng ở các công viên, khuôn viên quanh nhà máy xí nghiệp, các khu nhà ở, chung cư,.. vì cây có đặc tính như dễ trồng, không phải chăm sóc nhiều nhưng cây vẫn phát triển. Lá thốt nốt được dùng để lợp nhà, làm chất đốt, cây già làm cột nhà, làm bàn ghế…Ngày nay tuy việc lợp nhà bằng lá thốt nốt đã được thay thế bằng nguyên vật liệu khác, nhưng để duy trì công dụng của lá, người dân đã rất thông minh lấy lá sáng tạo làm hàng mỹ nghệ tạo ra những món quà lưu niệm phục vụ khách du lịch đến thăm cũng một phần gia tăng nền kinh tế.
2.2. Món giải khát xuất sắc trong ngày hè oi bức
Giữa cái hanh khô của buổi trưa, bạn tấp vào một quán nước mà phía sau là một hàng thốt nốt cao vút, đảm bảo với bạn đó là lựa chọn không tồi. Thứ nước giải khát tuyệt vời vào ngày hè với vị ngọt nhẹ kết hợp với hạt thốt nốt tươi thềm vài cục đá lạnh sẽ cho ra 1 “ thượng phẩm” thơm ngon thú vị.
Để có được ly thốt nốt giải khát ấy, từ khuya người dân đã phải trèo lên cây thốt nốt cắt vòi hoa, dùng thanh tre kẹp lại rồi buộc ống vào, hứng nước tiết ra từ chỗ cắt. Cứ như thế sau một đêm có thể thu được khoảng một lít nước thốt nốt. Nếu không có thứ nước ấy, cơm sẽ nhạt vô cùng. Phần nước và phần cơm đã hòa quyện vào nhau khiến hạt thốt nốt tươi, mềm dai và ngon không thể tả. Vừa thơm, vừa mát lạnh lại tinh khiết. Các du khách trong và ngoài nước khi du lịch ngang đây đều rất ưa chuộng loại nước giải khát độc đáo này.
Ngoài ra trong nước thốt nốt còn có một loại men, uống nhiều sẽ say như đang uống một loại rượu nhẹ. Từ nước thốt nốt người dân đã sáng tạo ra được một thứ rượu vang ngon.
2.3. Công dụng tuyệt vời từ cuống hoa thốt nốt
Cuống hoa sau khi bị đứt, gãy sẽ chảy ra một chất dịch trong suốt. Uống nước này vào giúp cơ thể cải thiện nhuận tràng, lợi tiểu, điều trị táo bón
Ngoài ra, cắt cuống hoa thốt nốt thành những miếng nhỏ, đun sôi với 600ml nước trong 15’, sau đó chia thành nhiều lần uống trong ngày, có tác dụng giải nhiệt, hạ sốt, giảm viêm, cải thiện tình trạng sưng lá lách.
2.4. Rễ và thân cây thốt nốt cũng mang lại lợi ích về sức khỏe không kém
Rễ cây thốt nốt cắt nhỏ và nấu trong 400ml nước có tác dụng giải nhiệt, điều trị viêm gan, viêm dạ dày, nấc cụt
Thân cây thốt nốt non hỗ trợ rất tốt trong việc điều trị kiết lị, vàng da, tiểu tiện khó khăn
2.5. Đường thốt nốt
Nhắc đến cây thốt nốt, chúng ta không thể không nhắc đến loại đặc sản trứ danh đó chính là đường thốt nốt. Đây là loại đường có hương vị thơm ngon đặc biệt, được dùng phổ biến ở miền Nam, dùng ăn tươi hoặc nấu ăn. Được nấu từ nước của cây thốt nốt, đường thốt nốt được chế biến thành những viên hình tròn, dày khoảng 2cm, màu ngà vàng. Làm ra đường thốt nốt rất công phu, phải cẩn trọng từng khâu để cho ra loại đường thốt nốt hảo hạng nhất. Ngoài ra, đường thốt nốt còn là một vị thuốc giải độc rất hữu hiệu
Nếu phải đặt lên bàn so sánh thì đường thốt nốt mịn nhuyễn và thơm ngậy hơn rất nhiều lần. Hơn nữa đường thốt nốt lúc ăn vào không gây cảm giác ngọt gắt như đường thẻ. Một thói quen rất hay của gia đình miền Tây là trước hoặc sau khi ăn cơm, các cụ thường lấy một miếng nhỏ của đường ngậm vào sẽ kích thích tiêu hóa. Món như chè đậu xanh hay bánh bò mà kết hợp cùng đường thốt nốt thì không gì sánh bằng.
3.Vai trò quan trọng của đường thốt nốt trong cuộc sống hiện nay
3.1.Thốt nốt đóng hộp rất tiện lợi
Hiểu được những lợi ích mà thốt nốt mang lại cũng như nhu cầu sử dụng ngày càng cao. Vì thế mà bây giờ chúng ta không phải đợi khi có dịp xuống miền Tây mà chỉ cần ra các siêu thị hay cửa hàng tiện lợi thôi là có thể thưởng thức ly thốt nốt siêu ngon ấy rồi. Tuy đóng hộp nhưng vẫn giữ được hạt thốt nốt tươi, thơm và ngon như vừa hái từ cây xuống
3.2. Đường thốt nốt hữu cơ giàu dinh dưỡng
Ngày nay với công nghệ máy móc phát triển hiện đại, đường thốt nốt hữu cơ được chế biến một cách tự nhiên và có thể sử dụng thay cho đường thông thường nhưng vẫn đảm bảo đủ dinh dưỡng. Đặc biệt, chỉ số đường huyết của đường thốt nốt khá thấp, đường thốt nốt hữu cơ không tinh luyện nên giữ được các loại vitamin, dưỡng chất cũng như hương vị đặc trưng của đường. Một số công dụng của đường thốt nốt hữu cơ như sau:
- Chữa chứng đau nửa đầu, giảm stress hiệu quả: khi bạn đang căng thẳng hoặc gặp áp lực, ăn khoảng 20g đường thốt nốt, bạn sẽ cảm nhận tình trạng đau đầu giảm hẳn, thanh lọc cơ thể vô cùng
- Bổ sung năng lượng rất tốt: hợp chất carbohydrate có trong đường sẽ giúp bạn có cảm giác no lâu và ít thèm ăn hơn
- Chất dinh dưỡng dồi dào: trong đường thốt nốt có chứa nhiều sắt và Mg sẽ giúp bạn cải thiện được tình trạng thiếu máu và hỗ trợ thần kinh rất hiệu quả
- Bổ sung khoáng chất và hỗ trợ tiêu hóa rất hiệu quả: theo nghiên cứu thì trong đường thốt nốt có hàm lượng dưỡng chất gấp 60 lần so với đường thông thường. Thêm nữa, khi ăn đường, dạ dày sẽ kích thích sự hoạt động của các enzyme tiêu hóa, giúp sạch đường ruột
3.3. Syrup thốt nốt thơm ngon
Đường thốt nốt được nấu chín lên sẽ tạo ra một thành phẩm tuyệt vời là syrup thốt nốt ( hay còn gọi là mật thốt nốt). Syrup thốt nốt ngọt dịu nhẹ, không gắt cổ, có hậu rất thơm. Ta có thể sử dụng trực tiếp với chè, các loại sữa hạt, trà, pha cafe, pha nước uống, làm bánh. Đặc biệt làm nước tạo màu tự nhiên để kho thức ăn rất ngon và đẹp mắt.
3.4. Thức quà lưu niệm không thể thiếu của mỗi du khách
Khách du lịch mỗi khi ghé thăm miền Tây về chắc chắn đều sẽ mua cho mình những món quà lưu niệm, thứ đặc sản không thể thiếu của miền Tây, đó chính là những bịch đường thốt nốt vàng nâu được đóng gói không chỉ đẹp mà còn kĩ nữa. Hay những gói hạt thốt nốt tươi mang về làm quà là lựa chọn không thể sai được.
4.Những lưu ý khi sử dụng thốt nốt
- Không nên lạm dụng thốt nốt trong quá trình ăn uống, chỉ nên ăn khoảng 500ml nước thốt nốt/ngày
- Thốt nốt sau khi chế biến nên được sử dụng ngay hoặc bảo quản lạnh nếu không sẽ dễ bị lên men và chua. Nếu lỡ ăn vào sẽ làm cơ thể bị suy yếu, tích độc, tiêu chảy,..
- Cơ thể sẽ nhanh chóng xuất hiện tình trạng nổi mụn nhọt, sâu răng,.. nếu lượng thốt nốt nạp vào cơ thể quá lớn
5.Mua thốt nốt chất lượng ở đâu
Để mua đường thốt nốt chính hiệu, xuất xứ rõ ràng chính hiệu thốt nốt An Giang thì một lời khuyên chân thành là các bạn nên lựa chọn mua ở các địa chỉ uy tín siêu thị, cửa hàng nông sản chính hãng để tránh mua phải hàng nhái, tiền mất tật mang, mất tiền lại không tốt cho sức khỏe. Thốt nốt tươi hiện nay dao động khoảng 100.000/kg, đường thốt nốt thơm ngon khoảng 60.000 – 80.000/kg
Mỗi khi nhắc về miền Tây Nam Bộ, kỷ niệm khó quên trong mỗi du khách là những người nông dân nhỏ nhắn trèo lên những hàng cây thốt thốt nốt cao vút để hứng những giọt nước thanh ngọt. Đi trên đường ngửi được mùi thơm thoang thoảng từ những ngôi nhà đang nấu đường thốt nốt, trải nghiệm thực tế hương vị béo béo thơm thơm của hạt đường tan từ từ trong miệng. Ta mới hiểu vì sao mà thốt nốt trở thành một thức quà độc đáo rất dân dã phổ biến của khu vực này.