Để khai thác tiềm năng và ưu thế của nông nghiệp địa phương, tỉnh Hà Giang đã tập trung phát triển sản phẩm OCOP thông qua việc áp dụng tiêu chuẩn VietGAP và phương pháp nông nghiệp hữu cơ. Nhờ sự nỗ lực này, trong thời gian gần đây, sản phẩm OCOP của Hà Giang đã thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng trong nước và cả du khách.
Đồng thời, việc mở rộng sản xuất các sản phẩm OCOP tại các khu vực dân tộc đã đóng góp không nhỏ vào việc tăng cường kiến thức và tăng thu nhập cho người nông dân, đồng thời cũng góp phần quan trọng vào quá trình giảm nghèo và thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương.
Để tạo ra các sản phẩm OCOP đặc trưng từ nguồn gốc nông nghiệp, Hà Giang đã tận dụng và phát huy những phương pháp độc đáo trong nông nghiệp của các dân tộc thiểu số. Một số ví dụ có thể kể đến như việc trồng ngô trong các hố đá để sản xuất rượu ngô men lá, sử dụng hạt của cây hoa Tam giác mạch để tạo ra loại rượu đặc sản chỉ có ở vùng cao nguyên đá, nuôi ong để thu hoạch mật hoa cây bạc hà tự nhiên và chế biến thủ công, cũng như thưởng thức chè Shan tuyết của các dân tộc Dao, Nùng, Pà Thẻn, Lô Lô tại các huyện Hoàng Su Phì và Xín Mần. Ngoài ra, còn có việc nuôi cá chép trong ruộng bậc thang để tăng thu nhập và phục vụ du lịch tại huyện Hoàng Su Phì, cũng như tập quán chăn thả và nuôi dưỡng bò vàng của dân tộc Mông tại các huyện cao nguyên đá như Đồng Văn. Các đặc điểm độc đáo này đã được các cơ quan chức năng tại Hà Giang khai thác để phát triển các sản phẩm OCOP đặc thù của địa phương.
Hà Giang được biết đến với một số sản phẩm OCOP đặc trưng có nguồn gốc từ nông nghiệp, bao gồm cam sành (trồng ở 3 huyện Bắc Quang, Quang Bình, và Vị Xuyên), mận Máu ở huyện Hoàng Su Phì, mật ong Bạc hà ở huyện Yên Minh và huyện Mèo Vạc, cùng các loại chè Shan tuyết và Shan tuyết cổ thụ tại các huyện vùng cao, cũng như bò Vàng ở 4 huyện cao nguyên đá Đồng Văn và cá chép ruộng ở Hoàng Su Phì.
Từ các đặc điểm tự nhiên và phương pháp canh tác độc đáo trong nông nghiệp, Hà Giang đã tạo ra các sản phẩm OCOP đặc thù, phong phú văn hóa ẩm thực. Điều này đã tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các sản phẩm OCOP như hàng hóa. Mặc dù trong thời gian gần đây, các sản phẩm OCOP ở Hà Giang đã được phát triển thông qua các phương pháp nông nghiệp độc đáo, tuy nhiên, phần lớn du khách đến đây vẫn chỉ dừng lại ở việc tham quan, chụp ảnh mà chưa có cơ hội trải nghiệm các hoạt động hàng ngày của người dân địa phương, như cày nương trên đất đá, canh tác trên các thửa ruộng bậc thang, hay tham gia thu hoạch, chế biến và thưởng thức chè Shan hữu cơ. Việc này đã khiến cho tiềm năng du lịch và phát triển các sản phẩm OCOP của Hà Giang chưa được khai thác hết.
Nhằm tạo ra cơ hội kinh doanh và cải thiện thu nhập cho cộng đồng dân tộc thiểu số, Hà Giang đã tập trung phát triển các sản phẩm OCOP độc đáo trong nông nghiệp, đồng thời thúc đẩy hình ảnh du lịch xanh, góp phần bảo vệ môi trường và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Trong thời gian qua, tỉnh đã xác định mục tiêu phát triển các sản phẩm OCOP liên kết chặt chẽ với các chương trình phát triển kinh tế – xã hội địa phương, mang lại hiệu quả và bền vững.
Theo ông Đỗ Tấn Sơn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp – Phát triển nông thôn, cũng là Chủ tịch Hội đồng phân hạng sản phẩm OCOP tỉnh Hà Giang, trong thời gian qua, các sản phẩm OCOP đặc thù có nguồn gốc từ nông nghiệp đã trở thành hàng hóa phổ biến và có sức tiêu thụ mạnh mẽ trên thị trường cả trong và ngoài tỉnh. Để tiếp tục nâng cao chất lượng các sản phẩm OCOP, cũng như tất cả các sản phẩm liên quan đến nông nghiệp, ngành Nông nghiệp tỉnh Hà Giang đã chú trọng vào việc khai thác tiềm năng và ưu thế để phát triển bền vững và nâng cao chất lượng sản phẩm, từ đó phục vụ tốt hơn cho nhu cầu tiêu dùng và thúc đẩy du lịch của địa phương.
Áp lực nhân giống các loại cây trồng ‘thông minh với khí hậu’ – từ lúa mì chịu mặn đến cà chua chịu nhiệt – đang gia tăng khi nông dân phải đối mặt với tình trạng đất nhiễm mặn ngày càng tăng, nhiệt độ cao hơn và thời gian thất bại thường xuyên hơn. Việc nhân giống cây trồng truyền thống có thể phải mất hàng thập kỷ mới có kết quả, trong khi cây trồng khi chuyển gen lại phải gặp một số rào cản pháp lý và văn hóa.
Hải trong số 10 công ty khởi nghiệp được chọn từ hơn 600 ứng viên tham gia nhóm tăng tốc tác động GROW của AgFunder năm 2023 đang áp dụng các phương pháp tiếp cận mà họ tin rằng có thể cung cấp nhanh chóng quá trình giống các loại cây trồng thích hợp với khí hậu vừa tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình quản lý của họ.
OlsAro (Thụy Điển) đang hỗ trợ phát triển các loại cây trồng thích ứng với khí hậu bằng cách sử dụng tính năng phát hiện trạng thái được hỗ trợ bởi AI; trong khi Amatera (Pháp) đang đẩy mạnh nhân giống các loại cây lâu năm thích ứng với khí hậu trong đó có cà phê .
Ryan Lee , cộng tác viên tại AgFunder và là thành viên tuyển tuyển của GROW cho biết : “ Trước đây, công nghệ sinh học thực vật tập trung chủ yếu vào việc nâng cao năng suất, mùi vị và đặc tính cảm quan khác ”. “Ngày nay, người ta ngày càng chú ý đến công việc ‘khả năng phục hồi khí hậu’ như một yếu tố quan trọng để đối phó với các công thức sắp xếp để làm biến đổi khí hậu.”
Amatera: Robusta, trừ vị đắng; và Arabica, trừ caffeine
Được đồng sáng lập vào tháng 5 năm 2022 bởi Omar Dekkiche (CEO) và Tiến sĩ Lucie Kriegshauser, hai người đã gặp nhau thông qua Entrepreneur First, một nền tảng tập hợp những người sáng lập trong nhiều lĩnh vực, nền tảng nhân giống cây trồng và khám phá đặc tính tăng tốc của Amatera “ có tiềm năng phát triển nhiều loại cây trồng thích ứng với khí hậu hơn và tiếp cận thị trường nhanh hơn (các công ty sử dụng) phương pháp nhân giống truyền thống ,” Ryan Lee của AgFunder tuyên bố.
Mục tiêu đầu tiên của công ty khởi nghiệp có trụ sở tại Paris là cà phê, đồ được tiêu thụ nhiều thứ hai trên thế giới, một loại cây trồng đang thu hút sự chú ý đáng kể trong lĩnh vực công nghệ nông nghiệp thực sản phẩm khi biến đổi khí hậu tác động tiêu cực đến năng suất và làm giảm diện tích đất canh tác .
Hiện tại, Amatera có hai chương trình nhân giống. Đầu tiên là giống Robusta không có đắng nặng thường buộc giống cà phê mạnh hơn và có khả năng chịu khí hậu tốt hơn phải đứng thứ hai sau Arabica. Thứ hai là giống Arabica tự nhiên không chứa caffeine.
Nuôi dưỡng tế bào thực vật kết hợp với quá trình tiến trình hóa tự nhiên tăng tốc
Trong cả hai trường hợp, Amatera đang sử dụng nuôi cấy tế bào thực vật (nuôi cấy tế bào thực vật trong ống nghiệm thay vì trồng cây trưởng thành trong nước hoặc đất) để phát triển các giống của mình, tạo ra biến thể di tự phát triển bằng cách sử dụng các phương pháp vật lý và hóa học, không phát triển việc chỉnh sửa gen hoặc phương pháp truyền bá. Kỹ thuật GM, Dekkiche nói với AgFunderNews .
“Công việc kết hợp nuôi cấy tế bào thực vật in vitro với quá trình tiến hóa tự nhiên tăng tốc độ của chúng tôi là điều mới mẻ vì hầu hết các công ty đều tập trung vào hạt giống hoặc chỉnh sửa gen. Chúng tôi làm việc với các tế bào và sau đó khi có ý muốn thứ yếu, chúng tôi có thể tái tạo một loại cây có thể phát triển trên đồng ruộng.”
Ông nói thêm rằng, hiện tại, nguy cơ đe dọa cà phê đang trở nên béo hơn. Tạo ra một loại cà phê mới mất rất nhiều thời gian, có thể hơn 20 năm. Chúng tôi đang thúc đẩy nhanh việc nhân giống các loại cây lâu năm bao gồm cả cà phê để tạo ra các loại giống mới nhanh hơn nhiều, chiết hạn như cà phê Robusta có hương vị cà phê Arabica. Chúng tôi cũng đang phát triển giống Arabica tự nhiên không chứa caffeine, giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian, tiền bạc và năng lượng, vì cách tiêu chuẩn để khử cafein trong cà phê là rửa hạt bằng dung môi hóa học.”
Phương pháp của chúng tôi tập trung vào việc cung cấp tự nhiên hóa hóa của cây cà phê. Thay vì chỉnh sửa gen, chúng tôi cung cấp quá trình tự nhiên hóa bằng cách kiểm soát việc ngăn chặn lượng tế bào ở mức độ cụ thể. Điều này giúp xác định liệu cây cà phê đã thay đổi theo cách chúng tôi mong muốn, có ít hương vị đắng hơn và không chứa caffeine hay không.
“Chúng tôi không phải là người biến đổi gen và chúng tôi không cần phải có sự chấp thuận của cơ quan quản lý để đưa ra thị trường và bán đậu tương tự cho mục tiêu thương mại. Vì vậy, đó là một lợi ích lớn.”
Ông chỉ ra rằng mặc dù có một số loài cà phê tự nhiên không chứa caffeine có khả năng phát triển nhưng chúng không có hương vị hoặc hiệu quả nông học như Arabica.
Sản xuất đầu tiên vào năm 2027
Vậy cho đến nay Amatera đã đạt được tiến bộ gì?
Dekkiche, người đang mở rộng nhóm trong năm nay cùng với các chuyên gia về sinh học tế bào và sinh học phân tử, giải thích: “ Chúng tôi đặt mục tiêu hoàn thành mọi quá trình phát triển ở cấp độ tế bào [trong nuôi cấy tế bào thực vật] vào cuối năm 2024 và sau đó chúng tôi sẽ bắt đầu công việc sản xuất đậu trên đồng ruộng và công việc đó sẽ mất ít nhất hai năm, vì vậy chúng tôi dự kiến sản xuất lần đầu tiên vào năm 2027 .”
Làm thế nào Amatera biết liệu các giống mới đạt được năng suất và hiệu suất như ngành yêu cầu hay không?
Theo Dekkiche: “Chúng tôi biết các gen cam chịu trách nhiệm tạo ra vị đắng hoặc caffeine, vì vậy chúng tôi có thể chọn lọc cao và chúng tôi không nhận thấy những gen này ảnh hưởng đến các khía cạnh khác trong quá trình phát triển của thực vật”.
Ông nói, đối với mô hình kinh doanh, có hai cách tiếp cận. Đầu tiên là cấp phép tương tự cho các nhà kinh doanh cà phê, và thứ hai là phát triển các loại tương tự mới — trải dài từ cà phê đến cacao , chuối và nho — với sự hợp tác của các công ty thực phẩm lớn.
Giám đốc điều hành hành OlsAro Elén Faxö.
OlsAro: Lúa mì chịu mặn, chịu nhiệt
Được đồng sáng lập vào năm 2013 bởi các nhà sinh học phân tử Henrik Aronsson và Olof Olsson, OlsAro (có trụ sở tại Göteborg, Thụy Điển) đang phát triển nhiều loại cây trồng có khả năng chống chọi với khí hậu hơn bằng cách sử dụng sử dụng AI hỗ trợ đặc tính khám phá.
Angela Tay, cộng tác viên đầu tư cấp cao của AgFunder, cho biết: “ Lúa mì giá cả phải chăng là bằng khóa đảm bảo an ninh lương thực ở nhiều nơi trên thế giới”. Chiến tranh ở Ukraine đã làm gián đoạn chuỗi ứng dụng nên chúng ta cần xem xét các lĩnh vực thay thế để trồng lúa mì và các loại cây trồng khác chắc chắn hơn.
Châu Á có nhiều diện tích đất rộng rãi thích hợp cho trồng ngải. Tuy nhiên, cũng có một dải bờ biển vô cùng dài, nơi mà đất trước đây được sử dụng cho trồng khoai không còn thích hợp làm độ mặn gia tăng. Nhu cầu cấp thiết là phát triển các loài cây trồng có khả năng chịu mặn và đây là một trong những lĩnh vực chuyên môn chính tại OlsAro.
“Chúng tôi cũng rất vui vì họ là một công ty Thụy Điển rất quan tâm đến việc chuyển giao công nghệ đó để ứng dụng ở châu Á.”
Theo Giám đốc điều hành OlsAro, Elén Faxö: “Tôi được mời đến cách đây vài năm để kiếm tiền và tập trung vào khía cạnh thương mại của doanh nghiệp, đảm bảo tài khoản tiền hạt giống giá trị 580.000 euro (620 triệu USD) vào đầu năm 2022 và chúng tôi hiện đang tìm cách huy động 2 triệu euro (2,14 triệu đô la).”
Cô nói thêm rằng chúng tôi đang tìm thấy sự thu hẹp liên tục của các diện tích đất có thể hoạt động ở vùng nhiễm mặn. Điều này có thể dẫn đến hiệu suất thấp hơn hoặc thậm chí chí không có sự tăng trưởng nào. Một phần là lũ lụt và lốc xoáy, nhưng cũng thiếu nước ngọt, nơi nông dân phải mong bằng nước mặn hoặc nước lợ, vì vậy đây là một trường rất lớn có thể tiếp cận được.”
“Ở Bangladesh, mục tiêu hàng đầu của chúng tôi là khôi phục đất hoang để có thể hoạt động trở lại. Chúng tôi đã tiến hành thử nghiệm trong vòng ba năm trên các khu vực nông nghiệp và so sánh với lúa mì chịu đựng mặn vừa Phải. Kết quả cho thấy chúng tôi đã đạt được hiệu suất cao hơn 52%.”
“Vào mùa khô, muối càng đậm đặc hơn, nông dân không trồng ngâm được. Vì vậy, với lúa mì mặn, chúng tôi có thể tạo thêm một mùa vụ nữa. Chúng tôi có một đồng thương mại hợp nhất với một công ty tương tự như trụ sở chính ở Bangladesh, chúng tôi vẫn chưa có mặt trên thị trường vì chúng tôi có quy trình quản lý tiêu chuẩn trước mắt. Chúng tôi cũng đang tham gia các cuộc đối thoại thương mại liên quan đến Pakistan và Oman là thị trường cho các dòng lúa mì chịu mặn và liên quan đến lúa mì chịu nhiệt cho Bangladesh”.
Hai con đường phát triển tùy thuộc vào bối cảnh pháp lý
Mặc dù rất nhiều công việc đã được thực hiện để nghiên cứu về cây trồng chịu mặn , nhưng “không có nhiều lựa chọn thương mại hợp lý đối với lúa mì”, Faxö tuyên bố, ông cho biết OlsAro cũng đang nghiên cứu phát hiện phát triển các loại cây trồng chịu nhiệt tốt hơn và đã được cải thiện. hiệu quả sử dụng, điều này sẽ làm giảm sự phụ thuộc vào tổng hợp phân tích.
Theo Faxö, OlsAro có hai con đường phát triển tùy thuộc vào bối cảnh pháp lý tại các thị trường mà nó khó tới.
“Trước hết, chúng tôi đã phát triển khai một quá trình được gọi là phát triển dây chăm,” cô chia sẻ. “Vì vậy, chúng tôi có một quần áo có thể được xử lý bằng phương pháp gây đột biến EMS, trong đó chúng tôi xử lý hạt giống bằng một chất cụ thể để tạo ra sự đa dạng di truyền rất cao. Chúng tôi có quần thể độc quyền bao gồm hơn 2.000 dòng lúa mì với tốc độ truyền tải đa dạng rất cao. Sau đó, chúng tôi có thể thương mại hóa các dòng chuyển đổi tương tự mới để sẵn sàng lọc trong quần áo của chúng tôi. Từ việc sẵn sàng lọc kiểu hình, chúng tôi biết rằng chúng tôi có đặc điểm [mong muốn].
“Nhưng [trong con đường phát triển thứ hai của OlsAro], chúng tôi cũng có thể [xác định] mã hóa di truyền đã tạo ra đặc tính công cụ này và phát triển các sự kiện di truyền, SNP [đa hình nucleotide đơn hoặc biến thể truyền] cho các công cụ cụ thể mà chúng tôi quan tâm và ngược lại, cũng có thể được chèn vào gen chỉnh sửa thông tin.”
” Công việc này dựa trên cơ sở dữ liệu hệ thống bao gồm thông tin về gen, thực địa và mã dữ liệu. Chúng tôi đã tích hợp các phiên bản trí tuệ để tăng tốc độ phát triển liên tục được xây dựng, ” Faxö giải thích thêm.
“Chúng tôi áp dụng công nghệ máy học để lọc các biến đổi nucleotide (SNP) quan trọng liên quan đến khả năng chịu mặn. Hi vọng chúng tôi sẽ có được SNP đầu tiên về khả năng chịu mặn vào đầu năm tới. Bước tiếp theo sau khi chúng tôi đã hoàn thành phần này là tiến hành chỉnh sửa gen trên các cây giống địa phương xuất sắc,” cô giải thích chi tiết.
” Chúng tôi đang tận dụng công nghệ học máy để tìm kiếm những SNP quan trọng liên quan đến khả năng chịu mặn. Mục tiêu của chúng tôi là xác định những SNP đầu tiên liên quan đến khả năng chịu mặn vào đầu năm tới. Sau trong đó, bước tiếp theo là điều chỉnh gen trên các cây giống địa phương xuất sắc,” cô ấy mô tả chi tiết.
‘Chúng tôi kỳ vọng sẽ tạo ra doanh thu từ năm 2025-2026’
Vậy mô hình kinh doanh của OlsAro là gì và không phải tất cả các công ty tương tự đều đang nghiên cứu khả năng chịu mặn nội bộ sao?
Faxö nói: “Vì vậy, chúng tôi là nhà nhân giống trước hạt giống, vì vậy khách hàng của chúng tôi là các công ty hạt giống”. “Tôi muốn nói rằng mặc dù chưa phải ai cũng đã nhận được các công thức này, ngày càng nhiều người trong số họ bắt đầu nhận ra rằng các công thức này rất lớn.” Ví dụ: đối tác của chúng tôi ở Bangladesh là một đối tác tiếp cận 10 triệu nông dân và họ tập trung vào vùng đất mặn vì đây là một vấn đề lớn ở nhiều thị trường của họ.”
Vậy nghiên cứu của OlsAro về khả năng chịu mặn ở lúa mì có thể áp dụng được cho các loại cây trồng khác không?
Theo Faxö: “Vấn đề là xem xét những gen nào có sự thay đổi và liệu có sự tương đồng về gen bị thay đổi [ở lúa mì] với các loại cây trồng khác hay không, điều này rất có thể xảy ra, đặc đặc biệt là đối với các loại ngũ cốc khác”.
Cô cho biết thêm: “Chúng tôi kỳ vọng sẽ tạo ra doanh thu từ năm 2025-2026. Lý do chúng tôi chưa tạo ra chúng là vì chúng tôi đang trải qua quá trình phê duyệt theo quy định và chúng tôi cũng cần nhân giống và nhân tương tự để có đủ số lượng sản phẩm đưa ra thị trường.”
TĂNG TRƯỞNG: Nhóm tĩnh tập năm 2023
Công cụ tăng tốc tác AgFunder GROW ra mắt vào năm 2019 với mục tiêu hỗ trợ sự phát triển của các công nghệ mới nổi trong lĩnh vực nông sản, đồng thời tăng cường nỗ lực hướng tới sự bền vững.
Đối với nhóm tĩnh tập năm 2023, 10 công ty đã được chọn từ hơn 600 ứng viên để tham gia chương trình kéo dài 20 tuần, với tài khoản đầu tư 100.000 USD cho mỗi công ty từ AgFunder cùng với quyền tiếp cận các nhà đồng đầu thứ tư của AgFunder và mạng lưới của GROW.
Sự phát triển của ngành chế biến hạt điều và việc ép dầu từ vỏ hạt điều tại Bình Phước đã thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp cơ khí phụ trợ, góp phần giải quyết các khó khăn trong quá trình chế biến hạt điều.
Máy móc được cải tiến
Nhằm tối ưu hóa quá trình sản xuất và cải thiện chất lượng sản phẩm, Công ty TNHH MTV sản xuất thương mại xuất, nhập khẩu Đại Hoàng Kim, đặt tại thôn 8, xã Long Hưng, huyện Phú Riềng, đã tiến hành nghiên cứu và thành công trong việc chế tạo “Hệ thống thiết bị tách vỏ cứng hạt điều.”
Ông Hoàng Kim Tiến, Giám đốc công ty đã tự mày mò nghiên cứu và phát triển máy chẻ và máy cắt hạt điều bắt đầu từ năm 2010. Sau ba năm nỗ lực, vào năm 2013, ông đã chế tạo thành công chiếc máy đầu tiên trong hàng loạt những sáng chế khác. Với công suất từ 1 đến 1,2 tấn nguyên liệu được chế biến mỗi giờ, hệ thống thiết bị tách vỏ cứng hạt điều của công ty đã giúp tiết kiệm tới 100 lực lượng lao động và giảm chi phí sản xuất chỉ còn 1/10 so với việc thủ công trước đây. Đáng chú ý, máy móc này sau đó đã được bán cho nhiều công ty chế biến hạt điều trong và ngoài tỉnh.
Với sự không ngừng cải tiến và tập trung vào việc nâng cao chất lượng thiết bị máy móc, Công ty TNHH MTV thương mại dịch vụ xuất nhập khẩu cơ khí Gia Bảo, đặt tại khu phố 1, phường Long Phước, thị xã Phước Long, đã thành công trong việc nghiên cứu và chế tạo máy cắt tách vỏ cứng hạt điều tự động vào năm 2018.
Theo ông Nguyễn Văn Liền, Giám đốc công ty chia sẽ máy cắt tách vỏ cứng hạt điều tự động được thiết kế không sử dụng sên xích, giúp tăng độ bền và có thể hoạt động 5-10 năm mới cần thay thế một lần. Đây là một sáng chế độc quyền và được cấp bằng sáng chế vào năm 2022. Nhiều công ty đã quyết định mua máy này để sử dụng trong quá trình sản xuất.
công nghệ ép dầu điều được ĐƯA về Bình Phước
Cùng với việc phát triển công nghệ chế biến hạt điều, Công ty TNHH sản xuất Vạn Đức từ TP. Hồ Chí Minh đã mở một chi nhánh cơ khí chuyên sản xuất và lắp ráp máy ép dầu từ vỏ hạt điều tại phường Long Phước, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc mua bán, sửa chữa và bảo dưỡng máy.
Theo ông Hà Hùng Hào, Giám đốc Công ty TNHH sản xuất Vạn Đức, công nghệ máy ép dầu từ vỏ hạt điều đã có từ lâu, khoảng 20 năm trước. Chiếc máy ép đầu tiên được cải tiến từ máy ép dầu dừa của Pháp. Sau đó, ông và một số thợ cơ khí đã tiến hành tìm tòi, nghiên cứu và chế tạo máy ép dầu từ vỏ hạt điều bằng việc kết hợp các tính năng của máy ép dầu dừa và ép vỏ hạt điều. Ông đã mở một công ty riêng và bắt đầu sản xuất đại trà, cung cấp máy cho nhiều công ty trong nước. Năm 2019, ông mở thêm một chi nhánh cơ khí chuyên sản xuất và lắp ráp máy ép dầu từ vỏ hạt điều tại phường Long Phước. Tại đây, hàng năm, công ty sản xuất hơn 40 máy, chủ yếu cung cấp cho thị trường Bình Phước, với mức giá dao động từ 220-230 triệu đồng mỗi máy.
Ông Hào tiết lộ rằng, máy ép dầu từ vỏ hạt điều của Công ty TNHH sản xuất Vạn Đức đã chiếm lĩnh khoảng 60% thị trường tại Bình Phước. Điều này không chỉ đến từ việc sản xuất và cung cấp sản phẩm, mà còn xuất phát từ sự quan tâm đặc biệt đến dịch vụ chăm sóc khách hàng. Công ty thường xuyên kiểm tra, bảo trì, và bảo dưỡng các thiết bị và máy móc, giúp các công ty sử dụng máy móc một cách hiệu quả hơn. Vào ông cũng cam kết rằng ông ty trong việc giải quyết các vấn đề kỹ thuật của khách hàng một cách nhanh chóng và hiệu quả, đồng thời thể hiện sự quan tâm và hỗ trợ đối với khách hàng của họ.
Để hoàn thiện một chiếc máy ép dầu từ vỏ hạt điều, các thợ cơ khí phải thực hiện nhiều công đoạn khác nhau, từ việc chọn lựa vật liệu sắt thép, đúc phôi, gia công… Mỗi bước đều quan trọng và đòi hỏi sự chính xác và tỉ mỉ. Điều này làm cho máy có thể vận hành liên tục và tự động từ khi cấp liệu đến khi sản xuất ra thành phẩm. Điểm mạnh của máy nằm ở cấu trúc đơn giản, dễ vận hành và bảo trì. Ông Hào nói thêm: “Trong quá trình sản xuất máy, công đoạn đúc phôi và gia công là những công việc khó nhất và nếu có sai sót nào đó, chúng tôi phải loại bỏ. Chúng tôi mong muốn có thể cải thiện công nghệ sản xuất máy bằng việc áp dụng công nghệ CNC, giúp đạt được độ chính xác tốt hơn và Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng.”
Máy ép dầu từ vỏ hạt điều của Công ty TNHH sản xuất Vạn Đức không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn xuất khẩu ra thị trường quốc tế. Trung bình mỗi năm, công ty xuất khẩu khoảng 20 máy sang các nước châu Phi. Trong thị trường Bình Phước, có tới 60% máy ép dầu điều của các công ty đều được mua từ Công ty Vạn Đức.
Máy ép dầu từ vỏ hạt điều đã được các công ty sản xuất để chế biến dầu điều hàng loạt. Hiện có ba quốc gia nổi tiếng trên thế giới sản xuất dầu từ vỏ hạt điều, đem lại lợi ích kinh tế ổn định và cao cấp cho họ, đó là Việt Nam, Ấn Độ và Brazil. Sự phát triển của công nghệ ép dầu từ vỏ hạt điều đã thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp cơ khí phụ trợ. Điều này cũng đã giúp giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường do vỏ hạt điều gây ra và đồng thời gia tăng giá trị trong ngành sản xuất và chế biến điều tại địa phương.
Nhờ việc áp dụng khoa học và công nghệ, sự cơ giới hóa và tự động hóa, các khía cạnh khó khăn trong quá trình chế biến hạt điều như vấn đề môi trường, tình trạng thiếu lao động, kiểm soát chất lượng sản phẩm, và bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm đã được giải quyết. Điều này không chỉ là kết quả của sự sáng tạo của người dân và các nhà khoa học, mà còn đã mang lại nguồn lợi kinh tế đáng kể cho cả người dân và doanh nghiệp trong tỉnh.
Vào ngày Quốc khánh của Việt Nam, Doanh nhân Nguyễn Văn Phát: Tạo dấu ấn cuộc đời bằng những giá trị thực sự.
Giám đốc Công ty TNHH Thương mại – Dịch vụ – Kỹ thuật Anh Phi (Công ty Anh Phi), luôn tâm niệm sống một cuộc đời ý nghĩa và để lại giá trị lớn nhất cho xã hội. Điều này thể hiện qua mục tiêu của anh là tạo ra những sản phẩm tốt nhất trong khả năng của mình.
Doanh nhân có hướng nội:
Trong cuộc trao đổi với doanh nhân Nguyễn Văn Phát, người là nhân viên của Công ty Anh Phi, chúng tôi đã được thông báo trước rằng anh ấy là một người rất nội tâm. Báo Đầu tư đã được lựa chọn là tờ báo đầu tiên mà anh ấy đã đồng ý trò chuyện để chia sẻ về sản phẩm của doanh nghiệp và cách anh ấy đánh giá giá trị cuộc sống của mình với công chúng.
Trong quá trình trò chuyện, Nguyễn Văn Phát không chia sẻ nhiều về bản thân, nhưng khi nói về công nghệ của Công ty, đôi mắt của anh ấy sáng lên với niềm tự hào và sự hứng thú khi thảo luận về những nỗ lực nghiên cứu của đội ngũ. Công ty Anh Phi tập trung vào việc chế biến và bảo quản nông sản sau thu hoạch, giúp sản phẩm giữ được tình trạng tươi mới trong thời gian dài hơn và tránh bị hại bởi côn trùng, mối, mọt và các yếu tố khác trong quá trình lưu kho và vận chuyển để xuất khẩu.
Nguyễn Văn Phát cho biết anh tốt nghiệp ngành kỹ thuật điện tại Đại học Bách Khoa TP.HCM và có lẽ vì vậy, khi nói về công nghệ và kỹ thuật, anh ấy mới thực sự trở nên phấn khích. Công ty Anh Phi có quy mô nhỏ và không có nhiều nhân viên, nhưng mỗi người trong đội ngũ đã gắn bó với nhau trong một thời gian dài. Họ có một tinh thần đồng lòng, mục tiêu chung trong việc áp dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ vào thực tế một cách mạnh mẽ. Điều này là nguồn động viên lớn để Công ty Anh Phi ngày càng phát triển và hoàn thiện hơn.
Nói về mối quan hệ của mình với nông nghiệp, Nguyễn Văn Phát cho biết anh đã trải qua nhiều khó khăn khi còn nhỏ trong một gia đình nông dân và đã chứng kiến những khó khăn mà người nông dân phải đối mặt, bao gồm cả việc sản phẩm nông nghiệp không được giá vào mùa. Mặc dù anh đã cố gắng “rời xa” nông nghiệp bằng việc thi đỗ vào đại học, nhưng vào năm 2006, một cơ hội đặc biệt đã khiến anh trở lại với nông nghiệp. Anh được làm việc với một doanh nhân Hà Lan, người đã đưa công nghệ xử lý nông sản không sử dụng hóa chất vào Việt Nam. Điều này đã đánh thức mối quan tâm của anh đối với nông nghiệp.
Tuy nhiên, vào thời điểm đó, chi phí công nghệ này rất đắt đỏ và chưa thể phổ biến tại Việt Nam. Do đó, Nguyễn Văn Phát đã cùng các đồng sự làm việc chăm chỉ ở nhiều quốc gia khác nhau để lắp đặt công nghệ này.
Mối lo ngại của anh là làm thế nào để có thể phổ biến công nghệ xử lý OxyLow tại Việt Nam. Điều này đã thúc đẩy anh thành lập Công ty Anh Phi vào năm 2014, nhằm nghiên cứu và cải tiến giải pháp để hệ thống xử lý OxyLow trở nên hiệu quả hơn, cả về kỹ thuật và kinh tế. Mục tiêu của anh là giúp nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa có khả năng đầu tư vào công nghệ này để thay thế việc sử dụng hóa chất diệt côn trùng.
Anh Phát cho rằng điều quan trọng nhất là tạo ra giá trị cho sự phát triển của đất nước và rằng mỗi người chỉ có một cuộc sống có hạn, nhưng những giá trị mà họ để lại sẽ còn mãi mãi.
Linh hoạt trong việc áp dụng công nghệ:
Theo doanh nhân Nguyễn Văn Phát, thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp công nghệ phải đối mặt là việc áp dụng công nghệ mới của họ vào thực tế. Anh chia sẻ với phóng viên của Báo Đầu tư rằng Công ty Anh Phi đã vượt qua khó khăn này bằng cách linh hoạt áp dụng các công nghệ của họ sao cho phù hợp với nhu cầu cụ thể của từng khách hàng và ngành hàng.
Trong số các công nghệ của Công ty Anh Phi, công nghệ hun trùng hữu cơ OxyLow nổi bật. Hệ thống hun trùng hữu cơ OxyLow không chỉ loại bỏ mọt mà còn tiêu diệt cả ấu trùng trong các sản phẩm nông sản, không gây hại cho người sử dụng, không gây ô nhiễm môi trường, và quan trọng hơn, không để lại dư lượng hóa chất trong sản phẩm sau khi xử lý.
Công nghệ này hoạt động dựa trên kiểm soát không khí, sử dụng phương pháp rút oxy và tạo môi trường với nồng độ oxy rất thấp, gần như bằng không trong một phòng kín để loại bỏ động vật gặm nhấm, côn trùng và ấu trùng bằng cách kiểm soát quá trình hô hấp và trao đổi chất của chúng.
Phương pháp này đạt hiệu suất tiêu diệt côn trùng 100% ở tất cả các giai đoạn phát triển, từ ấu trùng, nhộng đến côn trùng trưởng thành, mà không cần sử dụng hóa chất.
Theo ông Nguyễn Lưu Tường, Giám đốc Công ty TNHH Gạo ngon nhất, nhờ công nghệ hun trùng hữu cơ OxyLow của Công ty Anh Phi, doanh nghiệp của ông đã thành công xuất khẩu gạo đến nhiều thị trường khó tính. Trước đây, doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc đáp ứng các yêu cầu kiểm dịch thực vật, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và an ninh sinh học. Nhờ công nghệ OxyLow, sản phẩm xuất khẩu của Gạo ngon nhất được đánh dấu bằng logo Organic Fumigation của Công ty Anh Phi, đó là một minh chứng cho chất lượng sản phẩm.
Trong quá trình làm việc, doanh nhân Nguyễn Văn Phát nhanh chóng nhận ra rằng điểm yếu của công nghệ này là yêu cầu một phòng kín đạt chuẩn, điều mà không phải tất cả các doanh nghiệp trong ngành nông sản đều có khả năng đáp ứng. Do đó, anh cùng đội ngũ đã nghiên cứu và phát triển cách tích hợp công nghệ này vào các container đã được cải tiến để đảm bảo đạt chuẩn kín khí. Nhờ cách này, Công ty Anh Phi có thể cung cấp dịch vụ hun trùng hữu cơ OxyLow cho các doanh nghiệp một cách nhanh chóng và tiện lợi hơn.
“Chúng tôi có thể dễ dàng vận chuyển phòng hun trùng di động này đến các khách hàng có nhu cầu vì nó tích hợp trong các container,” anh Phát nói.
Ngoài ra, giải pháp này giúp các doanh nghiệp tiết kiệm chi phí kho bãi và thời gian cần thiết để xin giấy phép xây dựng.
Làm việc tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long, nơi mà hoạt động sản xuất và kinh doanh gạo phát triển mạnh nhất cả nước, Nguyễn Văn Phát nhanh chóng nhận thấy vấn đề với công nghệ bảo quản này đối với ngành lúa gạo. Anh cho biết, ở các vùng trồng lúa gạo, đất thường không đủ cứng để đặt các phòng hun trùng hữu cơ OxyLow. Đồng thời, các bao bì lúa gạo cũng có tải trọng và kích thước lớn. Nếu chỉ áp dụng các phương pháp truyền thống, công nghệ này không thể đáp ứng được yêu cầu.
Vì vậy, công nghệ này đã được Công ty Anh Phi cải tiến riêng cho ngành lúa gạo. Theo cách này, với các doanh nghiệp lúa gạo, Công ty Anh Phi sử dụng các bao bì linh hoạt làm từ các lớp vải và dây zip để tạo ra các kén kín khí có thể điều chỉnh kích thước sản phẩm, đồng thời giảm tải trọng trên đất mà vẫn đảm bảo quá trình hun trùng hữu cơ.
Nhờ vào hiệu suất cao của công nghệ này, hệ thống OxyLow đã được phổ biến rộng rãi tại Việt Nam, đầu tiên trong các doanh nghiệp sản xuất hạt điều, sau đó là trong ngành gia vị và lúa gạo. Hơn nữa, công nghệ này đã được xuất khẩu từ Việt Nam sang nhiều quốc gia trên thế giới như Hàn Quốc, Indonesia, Ai Cập và các quốc gia khác.
Theo doanh nhân Nguyễn Văn Phát, một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp công nghệ phải đối mặt là làm thế nào để áp dụng công nghệ mới của họ vào thực tế. Anh chia sẻ với phóng viên Báo Đầu tư rằng Công ty Anh Phi đã khắc phục khó khăn này bằng cách linh hoạt điều chỉnh các công nghệ của họ để phù hợp với nhu cầu của từng khách hàng và ngành công nghiệp cụ thể.
Một ví dụ tiêu biểu là công nghệ hun trùng hữu cơ OxyLow, mà Công ty Anh Phi đã phát triển. Hệ thống hun trùng hữu cơ OxyLow không chỉ loại bỏ mọt mà còn tiêu diệt cả ấu trùng trong các sản phẩm nông sản. Điều này không chỉ giúp bảo vệ sức kháng cơ học mà còn không gây ô nhiễm môi trường và quan trọng hơn là không để lại dư lượng hóa chất trong sản phẩm.
Công nghệ này dựa trên kiểm soát không khí bằng cách rút oxy và tạo môi trường với nồng độ oxy rất thấp trong phòng kín để tiêu diệt động vật gặm nhấm, côn trùng và ấu trùng mọt bằng cách khống chế quá trình hô hấp và trao đổi chất. Phương pháp này không sử dụng hóa chất và có thể tiêu diệt 100% côn trùng ở tất cả các giai đoạn phát triển, từ ấu trùng, nhộng, đến côn trùng trưởng thành.
Ông Nguyễn Lưu Tường, Giám đốc Công ty TNHH Gạo ngon nhất, cho biết rằng nhờ có công nghệ hun trùng hữu cơ OxyLow của Công ty Anh Phi, doanh nghiệp của ông đã thành công xuất khẩu gạo đến nhiều thị trường khó tính. Trước đây, họ gặp khó khăn trong việc đáp ứng các yêu cầu kiểm dịch thực vật, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và an ninh sinh học. Các sản phẩm xuất khẩu của Gạo ngon nhất đều được đánh dấu bằng logo Organic Fumigation của Công ty Anh Phi, là bảo chứng cho chất lượng sản phẩm.
Doanh nhân Nguyễn Văn Phát và đội ngũ của mình không ngừng nghiên cứu và sáng tạo các công nghệ mới để nâng cao hiệu quả và năng suất trong sản xuất và chế biến nông sản. Một ví dụ điển hình là hệ thống hun trùng liên tục CATTiS, mà họ đã phát triển và tích hợp vào dây chuyền sản xuất của nhiều doanh nghiệp lớn. Công nghệ này giúp rút ngắn thời gian xử lý từ hạt điều thô đến sản phẩm finised chỉ còn khoảng 16 tiếng, giúp tiết kiệm lên tới 5 lần vốn lưu động và giảm 75% diện tích nhà xưởng. Công ty Anh Phi cũng đang nghiên cứu các công nghệ bảo quản nông sản tươi như trái cây và rau trong thời gian dài mà không cần sử dụng chất bảo quản hóa học. Điều này mang lại lợi ích không chỉ cho chất lượng sản phẩm mà còn đối với sức kháng cơ học, và hạn chế tiếp xúc với chất hóa học cho công nhân và người tiêu dùng.
Cây mai vàng, với vẻ đẹp tinh tế và ý nghĩa truyền thống, đã trở thành một nguồn tài nguyên quý giá không chỉ trong lĩnh vực trang trí cảnh quan mà còn trong việc làm giàu cho nhiều người. Việc trồng và kinh doanh cây mai vàng không chỉ đem lại lợi nhuận đáng kể mà còn là một hành trình tìm kiếm sự sáng tạo và đam mê.
Xuất phát từ chuyện trồng chơi vì thấy đẹp
Ông Vị trở thành người đầu tiên đưa cây mai vàng “bén duyên” vào vùng đất xã Tân Tây và cũng là người làm giàu từ cây mai vàng thành công. Vào khoảng năm 1980, sau những chuyến thăm bạn ở Tiền Giang, ông Vị đã bị quyến rũ bởi vẻ đẹp rực rỡ của những cây mai vàng nở hoa trong vườn nhà bạn. Do đó, ông đã xin bạn vài gốc để trồng trong vườn nhà của mình để tạo niềm vui.
Dần dần, ông Vị đã đưa gần trăm cây mai con về và trồng xung quanh vườn nhà. Trong vài năm, những cây mai đã phát triển mạnh mẽ, và vào mỗi dịp Tết, vườn nhà ông trở nên rực rỡ với màu vàng của hoa mai, thu hút mọi người.
Vào khoảng năm 1990, người ta ngạc nhiên khi biết ông đã bán một cây mai vàng cho một “đại gia” với giá 5,5 triệu đồng. Số tiền này vào thời điểm đó tương đương với nhiều cây vàng, và chính ông cũng bị sốc và ngạc nhiên.
Từ đó, ông Vị bắt đầu mua cây mai con và nhân giống trong vườn nhà. Sau năm 2000, khi thấy hiệu quả kinh tế, ông quyết định chuyển đổi một phần đất lúa năng suất thấp để trồng mai. Ban đầu, ông cũng ngạc nhiên khi cây mai vàng phát triển tốt và khỏe mạnh trên vùng đất khó khăn như vậy.
Với giá trị kinh tế cao từ việc trồng mai trên một phần đất, ông đã mở rộng diện tích trồng mai, quyết tâm làm giàu từ cây mai vàng. Vào năm 2010, ông đã chuyển toàn bộ 6ha đất lúa sang trồng mai. Ông cũng chia đất cho con cái cùng tham gia trồng. Ông đã thuê kobe để nâng cao mặt đất và tránh ngập lụt trong mùa lũ khi trồng cây mai trên vùng đất phèn. Ông cũng tận dụng rãnh đất để nuôi cá rô phi, tăng thêm nguồn thu nhập.
Ban đầu, nhiều người không tin ông Vị sẽ thành công khi đầu tư công sức và tiền bạc để trồng cây mai vàng. Tuy nhiên, qua thời gian, ông đã chứng minh sự đúng đắn của mình khi làm giàu từ cây mai vàng, thu được lợi nhuận kinh tế cao.
Để giảm sức lao động và nâng cao hiệu quả của mô hình làm giàu từ cây mai vàng, ông đã lắp đặt hệ thống tưới tự động cho cánh đồng cây mai và chỉ cần bật cầu dao điện là nước được cấp đầy đủ để cây mai phát triển tốt, ngay cả khi trời nắng khô.
Trong những năm qua, cánh đồng cây mai của ông Vị nằm ở cuối con đường nhỏ, hẹp, nhưng thường xuyên thu hút người ta đến tham quan và mua cây. Với sự phát triển này, cây mai vàng từ vùng đất Đồng Tháp Mười đã lan tỏa và có mặt ở nhiều tỉnh và thành phố. Mặc dù cây mai vàng xuất xứ từ vùng Đồng Tháp Mười nghe có vẻ mới lạ, nhưng về đẹp của chúng không thua kém bất kỳ vùng đất nào khác.
Từ đam mê vẻ đẹp của mai đến làm giàu từ cây mai vàng (Nguồn ảnh: Internet)
Câu chuyện làm giàu từ cây mai vàng, kiếm tiền tỷ mỗi năm
Ông vị kể có những cây mai cao hơn 1,5m, tán rộng khoảng 2m và đã tồn tại hơn 10 năm. Trong số đó, có những cây mai có giá hàng trăm triệu đồng, thậm chí gần tỷ đồng. Rất nhiều người yêu mai, người giàu có đến xem và trả giá cao, nhưng ông Vị chưa bán.
“Giá bán cao thì tôi rất thích, nhưng cảm giác sở hữu những cây mai khủng như thế này, với vẻ đẹp, tán rộng và hoa rực rỡ, không thể diễn tả bằng lời. Đôi khi, chỉ cần nhìn, quan sát, chăm sóc và chạm vào gốc cây mai khủng bằng tay, tôi cảm thấy phấn chấn và thoải mái” – ông Vị chia sẻ.
Ông Vị nói rằng cả ngày chỉ nói chuyện về cây mai vàng mà không bao giờ cảm thấy chán. Những người nông dân chân chất như ông vẫn thường “khoe” những cây mai quý của mình bằng cách chụp ảnh. Ông thường nói rằng để cảm nhận được vẻ đẹp và tình hình của những cây mai này, bạn phải đi trực tiếp ra vườn và nhìn bằng mắt, sờ bằng tay.
“Mai càng lớn tuổi, giá càng cao vì cây to và tán rộng. Những cây mai già thường được các “đại gia” đặt hàng hoặc đến trực tiếp vườn mua” – ông Vị giải thích. Trong cánh đồng mai đầy màu sắc với các cây ở mọi lứa tuổi, từ cây mai con chỉ bằng ngón tay út đến cây mai to bằng bắp tay, thậm chí bằng bắp chân, ông Vị đã dành một khu đất riêng để trồng cây con. Điều này giúp ông luôn có sẵn cây mai để thay thế những cây đã được bán.
Ông Vị kể rằng trong nhiều năm qua, nhờ làm giàu từ cây mai vàng mà vào dịp Tết, ông đã kiếm được hàng tỉ đồng từ việc bán cây mai vàng. Tính cả năm, số tiền thu được cũng vượt quá 10 tỉ đồng. “Số tiền đó, trước đây khi trồng lúa, tôi chẳng bao giờ nghĩ đến. Nhưng hiện nay, nó đều đều đến với tôi” – ông Vị chia sẻ.
Theo ông Vị, sau nhiều năm trồng mai, ông hiểu rất rõ đặc điểm của loại cây này để chăm sóc. Cây mai con cần được bón phân thường xuyên, nhưng phân phải được hòa tan trong nước và tưới vào gốc để rễ hấp thụ tốt. Đối với những cây từ 2 tuổi trở lên, việc bón phân dễ dàng hơn vì có thể đưa trực tiếp vào gốc và chỉ làm một lần sau mấy tháng. Để cây mai phát triển đẹp và khỏe, chúng cần được chăm sóc kỹ. Đặc biệt, trong một năm có mấy ngày Tết, người trồng mai phải biết nâng niu, chăm sóc tỉ mỉ để cây trổ hoa đúng thời điểm và đẹp nhất.
Sau nhiều năm gắn bó với cây mai, ông Vị hiểu rõ đặc tính của loại cây cảnh này. Ông biết khi nào bón phân, lượng phân thích hợp, biết những dấu hiệu của bệnh và có thể tư vấn. Dù công việc bón phân, tuốt lá, phun thuốc chống sâu bệnh cho cánh đồng mai được nhân công thuê thực hiện, nhưng với tính cần cù, siêng năng và đam mê lao động, ông Vị hiếm khi ngồi yên. Hầu như mỗi ngày, ông đều bận rộn trên cánh đồng chăm sóc cho cây mai nhiều hơn là trong nhà.
Mô hình làm giàu từ cây mai vàng của ông Vị (Nguồn ảnh: Internet)
Nhiều người đến học hỏi kỹ thuật trồng mai và ông đều hướng dẫn một cách nhiệt tình. Tuy nhiên, ông Vị cho rằng thành công trong việc trồng mai còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, không chỉ có kiến thức kỹ thuật và chăm sóc mà còn tùy thuộc vào thời tiết và giá cả thị trường.
Sau nhiều năm, phong trào làm giàu từ cây mai vàng ở Tân Tây đã phát triển mạnh, diện tích trồng mai càng ngày càng tăng. Ông Vị không chỉ là một trong những người có nhiều kinh nghiệm nhất, mà cả một tấm gương sáng trong việc phát triển kinh tế ở tuổi 74.
Người dân nơi đây thường nói rằng việc ông Vị mang mai vàng về trồng ở vùng đất này là một sự gặp gỡ tình cờ. Tuy nhiên, để đạt được thành công và trở thành người làm giàu từ cây mai vàng, không chỉ là may mắn mà còn là một cuộc hành trình dài, vượt qua nhiều khó khăn và thử thách, ông đã miệt mài làm việc và cống hiến.
Nguồn bài viết: KÊNH THÔNG TIN NÔNG NGHIỆP TỔNG HỢP
Nhắc đến Mật dừa nước ông Sáu – sản phẩm độc đáo nhất trong những sản phẩm OCOP (mỗi làng xã một sản phẩm) của huyện Cần Giờ, Thành phố Hồ Chí Minh, ít ai biết được người khiến những cuống dừa nước tưởng như không có giá trị tiết ra mật quý là một chàng kỹ sư ngành Hóa trẻ tuổi Phan Minh Tiến.
Trăn trở với “cây nhà lá vườn”
Sinh ra và lớn lên ở mảnh đất Cần Giờ, tuổi thơ của Phan Minh Tiến gắn bó với những rặng dừa nước. Bao đời nay, người dân vùng sông nước đã quen với việc dùng lá dừa nước để lợp nhà và thưởng thức món cơm dừa nước dẻo dẻo thơm béo như một món “ăn chơi” dân dã. Tuy nhiên, việc khai thác lá và cơm dừa hầu như chưa mang lại nhiều thu nhập cho người dân.
Phan Minh Tiến lớn lên với ước mơ vào giảng đường đại học để thoát khỏi cảnh “chân lấm tay bùn.” Tốt nghiệp Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh với tấm bằng kỹ sư công nghệ hóa, Tiến đã đến Kiên Giang, Cà Mau và trải qua nhiều vị trí công việc khác nhau ở các công ty, tập đoàn sản xuất lớn.
Tuy nhiên, trong thâm tâm, chàng trai trẻ vẫn luôn trăn trở để nâng cao giá trị kinh tế cho cây dừa nước – loài cây mọc tự nhiên phổ biến ở Cần Giờ và khu vực sông nước Nam Bộ. Chàng kỹ sư vừa đi làm vừa tranh thủ mọi thời gian rảnh để tìm kiếm tài liệu trong và ngoài nước về đặc tính sinh trưởng của cây dừa nước.
Phan Minh Tiến chia sẻ đọc nhiều tài liệu, anh nhận thấy dừa nước là thức quà mà thiên nhiên đã ưu ái ban tặng cho người dân vùng sông nước. Đây là loài cây có lợi ích “đa năng,” gần như tất cả bộ phận đều có thể sử dụng nhưng ở Việt Nam, dừa nước mới chỉ được khai thác phần thô với giá trị kinh tế thấp. Nơi tạo ra phần mật “tinh túy” nhất là cuống của buồng dừa nước xưa nay bị bỏ quên vì được cho là không có giá trị.
Trong khi đó, từ lâu người dân Philippines, Malaysia đã sản xuất ra hàng loạt sản phẩm từ mật dừa nước như rượu, giấm, phục vụ cả thị trường nội địa và xuất khẩu.
Không để lãng phí nguồn tài nguyên quý giá, năm 2017, chàng kỹ sư quyết định dừng công việc có mức thu nhập không hề nhỏ và khăn gói trở về quê hương Cần Giờ tìm cách lấy mật dừa nước. Quyết định này của Tiến được gia đình ủng hộ và giúp sức.
Dù đã nghiên cứu rất nhiều tài liệu nhưng khi bắt tay vào thực tế, Tiến đã gặp khó khăn khi những cuống dừa sau khi chặt bị nắng, gió làm cho se lại và không tiết ra mật như “trong tài liệu.” Không từ bỏ, Tiến tiếp tục tìm hiểu thêm và phát hiện ra để kích thích cuống dừa tiết ra mật phải biết cách chăm sóc “massage” khơi thông mạch dẫn.
Phan Minh Tiến giới thiệu cách khai thác mật dừa nước. (Ảnh: Xuân Anh/TTXVN)
Phan Minh Tiến bật mí, để dừa nước tiết được nhiều mật nhất, mình phải chọn những buồng dừa không quá non cũng không quá già, dùng cây gõ đều lên cuống nhằm kích thích dòng mật đang nuôi dưỡng buồng trái. Sau khi chặt lấy trái, dùng túi ni lông cột vào cuống dừa để hứng mật tiết ra.
Một cuống dừa mỗi ngày sẽ tiết ra hơn 1 lít mật dừa nước tươi và có thể tiết mật liên tục trong khoảng 30 ngày. Mật dừa nước tươi có vị ngọt mát pha với vị mặn đặc trưng của vùng ven biển, có thể sử dụng ngay như một thức uống bổ sung năng lượng, muối khoáng rất tốt cho sức khỏe.
Nắm được “bí quyết,” Phan Minh Tiến đã cùng 7 hộ nông dân có tổng diện tích 3ha dừa nước chính thức bắt đầu hành trình khai thác mật dừa nước; mỗi ngày cho thu hoạch gần 1.000 lít mật dừa nước tươi. Tuy nhiên, mật dừa nước rất dễ lên men. Do đó, sau khi thu hoạch xong, mật dừa tươi được đưa vào hệ thống lọc thanh trùng, đóng chai thủy tinh và bảo quản lạnh. Việc này có thể giúp kéo dài thời gian sử dụng lên đến 10 ngày.
Khát vọng vươn xa
Chưa hài lòng với sản phẩm mật dừa nước tươi thanh trùng, chàng kỹ sư hóa bắt tay vào nghiên cứu dây chuyền cô đặc mật dừa nước để chế biến mật dừa nước tươi thành các sản phẩm có giá trị cao hơn và bảo quản được lâu hơn.
Phan Minh Tiến đã thành lập Công ty Trách nhiệm hữu hạn Phát triển Dừa nước Việt Nam (VIETNIPA), với sản phẩm đầu tiên là mật dừa nước cô đặc thương hiệu “Dừa nước ông Sáu.”
Cứ 8 lít mật dừa tươi sẽ cho ra 1 lít mật dừa nước cô đặc, sản phẩm này có thể dùng như chất làm ngọt tự nhiên thay thế cho đường và mật ong, phù hợp cho cả người có chế độ ăn kiêng đường. Đặc biệt, mật dừa nước cô đặc có thể bảo quản ở nhiệt độ thường trong vòng 1 năm.
Đây là điều kiện quan trọng để mật dừa nước có thể đi xa hơn, đến với người tiêu dùng mọi miền đất nước, thậm chí có thể xuất khẩu.
Không dừng lại, Phan Minh Tiến cùng các cộng sự tại VIETNIPA tiếp tục phát triển sản phẩm mới là đường dừa nước. Vẫn giữ nguyên những giá trị quý của mật dừa nước, đường dừa nước có chỉ số đường huyết thấp, giàu muối khoáng, ứng dụng đa dạng cho chế biến các món ăn và đồ uống.
Phan Minh Tiến cho biết trung bình 1ha dừa nước được khai thác mật và chế biến, mỗi năm có thể tạo ra 20 tấn đường dừa nước, trị giá hàng chục tỷ đồng.
Trong khi đó, chỉ riêng huyện Cần Giờ đã có 900ha rừng dừa nước tự nhiên. Ước tính cả khu vực Tây Nam bộ có trên 9.000 ha. Đây là nguồn nguyên liệu khổng lồ và được tái tạo tự nhiên.
Chàng trai trẻ không ôm mộng làm giàu cho riêng mình mà luôn mong muốn giúp người dân cải thiện thu nhập từ chính mô hình khai thác mật dừa nước để họ yên tâm bám đất, bám làng, duy trì và bảo tồn hệ sinh thái của quê hương.
Anh Trần Hiếu Nhân, nông dân tham gia liên kết và cũng là nhân viên Công ty VIETNIPA chia sẻ: Trước đây, giá trị kinh tế của cây dừa nước rất thấp vì phụ thuộc vào thương lái mua lá và bán trái cho các điểm bán nước giải khát.
Những ngày đầu, khi nghe anh Tiến giới thiệu về việc khai thác mật dừa nước, mọi người khá bỡ ngỡ và chưa tin lắm. Khi được hướng dẫn cách khai thác và thu hoạch sản phẩm thực tế, ai cũng hào hứng.
Mỗi cuống dừa nước một ngày tiết ra hơn 1 lít mật dừa nước tươi. (Ảnh: Xuân Anh/TTXVN)
Anh Nhân cho biết, là người nắm giữ “bí quyết” khai thác mật dừa nước nhưng anh Tiến không thuê rừng làm riêng mà đề nghị liên kết với các hộ nông dân để tổ chức vùng nguyên liệu. Từ đó, các hộ trở thành nhân viên thu hoạch mật dừa nước, được trả lương cố định hàng tháng và đảm bảo có việc làm thường xuyên.
Ngoài ra, mỗi năm các hộ liên kết còn được chia lại một phần lợi nhuận từ việc bán các sản phẩm mật dừa nước. Nhờ đó, thu nhập hiện tại của các hộ đã đạt hơn 100 triệu đồng/năm, cao hơn gấp 10 lần so với trước đây chỉ khai thác lá và bán quầy trái.
Những nỗ lực đi tiên phong trong việc khai phá giá trị tiềm năng cây dừa nước của Phan Minh Tiến đã được công nhận bằng các giải thưởng, chứng nhận uy tín như: Giải Nhì cuộc thi Dự án Khởi nghiệp Sáng tạo Thanh niên nông thôn năm 2019 do Trung ương Đoàn phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp (BSA) tổ chức; chứng nhận Sản phẩm Công Nghiệp Nông thôn tiêu biểu của Thành phố Hồ Chí Minh năm 2019; chứng nhận Hàng Việt Nam chất lượng cao-chuẩn hội nhập. Năm 2021, “Mật dừa nước ông Sáu” được xếp hạng là sản phẩm OCOP 4 sao của huyện Cần Giờ.
Phan Minh Tiến cho biết thời gian tới, với sứ mệnh “vươn xa dừa nước Việt Nam,” VIETNIPA sẽ tiếp tục mở rộng liên kết khai thác, chế biến nhằm tạo nhiều việc làm và nâng cao thu nhập cho người nông dân; đồng thời đẩy mạnh truyền thông về giá trị của cây dừa nước nhằm xây dựng thương hiệu cho sản phẩm và góp phần nâng cao ý thức bảo vệ các nguồn lợi, hệ sinh thái tự nhiên.
Với tình yêu và tâm huyết dành cho cây dừa nước, Phan Minh Tiến và các cộng sự tại VIETNIPA sẽ sớm hiện thực hóa mục tiêu đưa đặc sản mật dừa nước đến với mọi người dân Việt Nam và bạn bè quốc tế.
Rót hơn tỷ đồng sản xuất snack dế và bán hơn 10.000 gói trong tháng đầu, Rec Rec ôm mộng phổ cập thực phẩm côn trùng đến người Việt nhưng không dễ.
“Snack (bim bim) luôn bị ‘mang tiếng’ không tốt cho sức khỏe, kém dinh dưỡng. Đây chính là cơ hội cho chúng tôi tạo ra nhánh mới là snack lành mạnh”, Nguyễn Hồng Ngọc Bích (Bicky Nguyen), Đồng sáng lập Rec Rec nói.
Thị trường snack ở Việt Nam có quy mô khoảng 5,81 tỷ USD, theo nền tảng dữ liệu trực tuyến Statista (Đức). Họ hy vọng sẽ được chia phần trong thị trường này nhờ những người thích ăn snack mà phải tốt cho sức khỏe. Thay vì làm bằng tinh bột, Ngọc Bích và những người cùng ý hướng góp tiền sản xuất snack từ thịt dế.
Thay vì làm bằng tinh bột, Ngọc Bích và những người cùng ý hướng góp tiền sản xuất snack từ thịt dế.
Không phải “tay mơ” trong ngành dế nhưng tham vọng này của Bích vẫn không dễ thực hiện. Cô là Đồng sáng lập kiêm Giám đốc Phát triển kinh doanh CricketOne – nhà sản xuất và xuất khẩu đạm dế bán buôn đến 20 thị trường. Ra đời từ 2017, công ty này là đơn vị thứ hai trên thế giới nhận chứng nhận thực phẩm mới từ Cao Ủy châu Âu, cho phép công ty bán sản phẩm trên toàn EU.
Danh tiếng ở nước ngoài nhưng tên tuổi công ty lại xa lạ với người Việt. Giai đoạn 2016-2018, họ tìm cơ hội thị trường nội địa nhưng không thành. Trở ngại lớn nhất là việc sử dụng côn trùng làm thức ăn không phổ biến. “Chúng tôi từng tiếp cận nhiều công ty thực phẩm để giới thiệu nhưng rất khó đón nhận”, cô nói.
Không từ bỏ ý định bán thịt dế cho người Việt, động lực trỗi dậy khi 2 năm qua, sản lượng xuất khẩu dế nguyên con để làm snack tăng mạnh ở Bắc Mỹ và châu Âu. Tin đây là thời điểm thích hợp để hành động nhưng Bích không thể gõ cửa cầu may các công ty thực phẩm như trước. “Phải có hướng đi táo bạo hơn”, cô tự nhủ.
Tin đây là thời điểm thích hợp để hành động nhưng Bích không thể gõ cửa cầu may các công ty thực phẩm như trước. “Phải có hướng đi táo bạo hơn”, cô tự nhủ.
Vì vậy, họ quyết định tự sản xuất snack dế. Để phân phối, họ hợp tác với sàn thương mại điện tử chuyên về nông sản FoodMap từ tháng 9/2022. Hai bên thống nhất góp một tỷ đồng, tỷ lệ 50-50 để lập nên Rec Rec. Họ cũng đóng góp nhân sự giai đoạn 1 và 2 để làm trực tiếp cùng đội nhân sự độc lập của dự án.
Ban đầu, nhóm sáng lập định làm theo hướng hàng đặc sản. Nhưng sau khi tìm hiểu, họ chọn đánh thẳng vào thị trường snack phổ thông. “Chúng tôi chốt lại làm bài bản từ chuẩn chất lượng, bao bì, hương vị để có thể lên kệ siêu thị cùng các dòng snack hiện có”, Bích nói.
Bắt tay thực hiện, Bích kể, mới biết gian nan. Khó nhất là khâu nghiên cứu phát triển ra sản phẩm hoàn chỉnh, từ hương vị đến diện mạo. Để tìm ra phân khúc, các tình huống sản phẩm được sử dụng, chính sách giá và nhận diện, họ tiến hành nhiều đợt nghiên cứu thị trường với nhiều tập khách hàng và độ tuổi khác nhau.
Kết quả, họ nhận ra ăn vặt là một văn hóa chứ không phải đơn giản chỉ ăn để thỏa mãn cơn đói. “Mọi người có thể và muốn snack mọi lúc, không no hay no cũng snack, buồn hay vui cũng snack, một mình hay nhiều người cũng snack”, Bích kể.
Tuy nhiên, snack ở Việt Nam chủ yếu làm từ tinh bột như khoai tây, bột mì, bột gạo, bột bắp. Sự khác nhau giữa các thương hiệu chỉ xoay quanh việc thay đổi hình dáng, kết cấu và gia vị. Điểm yếu chung là hay bị gắn mác “nghèo dinh dưỡng”.
Dùng dế nguyên con và không dùng dầu thực vật, đội ngũ của Bích cho biết mỗi gói Rec Rec cung cấp 14-15 g đạm tương ứng với một khẩu phần đạm cho một người lớn mỗi bữa ăn, cùng với các vitamin, khoáng chất. Để dễ ăn, họ lắc dế qua 3 vị Wasabi, trứng muối và phô mai.
Snack được sản xuất tại nhà máy của CricketOne, tận dụng cơ sở vật chất và nguồn nguyên liệu sẵn có, công suất tối đa 100.000 túi mỗi tuần. Hiện mỗi tuần CricketOne sản xuất 45 tấn đầu vào mỗi tháng, đến tháng 7 sẽ tăng lên 150 tấn.
Chào sân vào tháng 2/2023, hơn 10.000 gói snack dế được tiêu thụ thông qua các kênh online và mạng xã hội. Hiện chúng còn có trên kệ các cửa hàng offline của Fine Life, BRG, Nam An và tìm đường vào Aeon, Kohnan, Circle K.
Đại diện FoodMap, anh Mai Thanh Thái, đánh giá đây là một sản phẩm mới nhưng được đón nhận đông đảo của người tiêu dùng trẻ, có tư duy cởi mở và lối sống hiện đại. “Điều này được thể hiện qua việc sản phẩm hiện được bán tốt các kênh cửa hàng tiện lợi, siêu thị và kênh online”, anh nói.
Một số nhà bán lẻ cũng bước đầu thấy hiệu ứng. Phía BRG cho biết rất kỳ vọng về sản phẩm đặc thù này với chất lượng bao bì đẹp, khiến người tiêu dùng tò mò.
Tuy nhiên, ngoài chinh phục những người tò mò thì để phổ biến đến số đông vẫn không đơn giản, do xa lạ việc ăn côn trùng. “Khách nội trợ còn sợ và chưa trải nghiệm nhiều”, đại diện chuỗi Finelife nói.
Theo các nhà bán lẻ, sản phẩm phù hợp người ăn “eat clean” (ăn ưu tiên thực vật, ngũ cốc, protein nạc), “keto” (ăn ít carbohydrate và nhiều chất béo tốt) hoặc cần bữa nhẹ khi tập luyện nhưng thương hiệu chưa được nhiều người biết. Ngay tại quầy hàng, kích cỡ bao bì cũng nhỏ hơn các hiệu snack khác nên khó thấy.
Snack dế sấy nguyên con được phủ lên một loại bánh ăn nhẹ để quảng bá.
Thăm dò phản ứng, Ngọc Bích nói 30% người tiêu dùng chào đón và sử dụng sản phẩm, 20% trung lập, và 50% từ chối sử dụng. “Với kết quả này, nhiệm vụ của chúng tôi là phục vụ nhóm 30%, ra mắt sản phẩm mới để chinh phục nhóm 20%, và nhóm 50% thì nên để thị trường dần chinh phục họ”, cô đưa đối sách.
Theo kế hoạch, trong 6 tháng tới, cô sẽ tung mẫu bao bì kích cỡ mới, thêm các hương vị như barbeque, chanh sả ớt, nguyên bản. Tiếp sau đó họ mới làm đến các loại snack từ bột đạm dế. Bản thân sản phẩm chào sân của startup là snack dế sấy nguyên con, mà Bích gọi là “hardcore” (khó) nhất. Vì vậy, nếu khách hàng đón nhận, những sản phẩm từ đạm dế sẽ có khả năng thắng trận cao hơn.
“Rec Rec nên có chương trình ăn thử, và tư vấn về sản phẩm nhấn mạnh các điểm đặc trưng để khách hàng dễ nắm bắt thông tin và tiếp cận sản phẩm nhanh hơn”, Đại diện BRG góp ý.
Statista dự báo thị trường snack tại Việt Nam sẽ tăng trưởng hàng năm 8,93% trong 5 năm tới, đạt quy mô 8,91 tỷ USD vào 2028. FoodMap lạc quan nhu cầu ăn uống lành mạnh ngày càng tăng, giúp tỷ lệ quay lại mua snack dế cao. “Tôi kỳ vọng chỉ tầm khoảng 4-5 năm nữa, việc tiêu thụ các sản phẩm từ dế hoặc các protein thay thế bền vững khác sẽ trở nên rất phổ biến”, Thanh Thái nói.
Phạm Ngọc Anh Tùng – Founder sàn thương mại điện tử chuyên về nông sản FoodMap – Nhà phân phối sản phẩm của Rec Rec
Đường chinh phục thị trường nội địa chỉ mới bắt đầu nhưng startup này chủ động đặt tầm nhìn quốc tế. Để thăm dò phản ứng, hồi tháng 3, họ gọi vốn cộng đồng 10.000 USD trên nền tảng Indiegogo của Mỹ. Vòng gọi vốn nhanh chóng kết thúc sau 3 ngày với tiền rót từ người dùng 5 quốc gia trong đó có Mỹ, Singapore, Australia.
Tương lai của mô hình snack dế ở Việt Nam vẫn còn khó đoán. Nhưng nhìn sang thị trường lân cận và đi trước như Thái Lan, thách thức cũng không nhỏ. Quốc gia Đông Nam Á này có hơn 20.000 trang trại dế, cung ứng hơn 700 tấn mỗi năm.
Cricket Lab, một công ty thực phẩm từ dế ở Chiang Mai đã tham gia thị trường từ 2018, chia sẻ trên Bangkok Post rằng giá cao và nhận thức cố thủ của của tiêu dùng vẫn là những thách thức chính để mở rộng thị trường.
“Mọi người mua những sản phẩm này vì chúng được làm từ dế, nhưng họ không muốn tưởng tượng những con côn trùng chạy loanh quanh trong tự nhiên”, Radek Husek, Giám đốc tiếp thị của Cricket Lab nói.
Theo ghi nhận của tạp chí FoodNavigator-Asia, Thái Lan cùng với Việt Nam được xem là hai thị trường quen với thức ăn côn trùng ở Đông Nam Á nhưng để côn trùng đứng vào nhóm thực phẩm chính cùng với thịt gia súc gia cầm thì sẽ là thách thức lớn. Đồng giám đốc công ty thực phẩm về dế Cric-Co Nuttathida Tantianon hiểu được điều này nên chọn cách làm snack từ đạm dế, thay vì bắt đầu với nguyên con như Rec Rec.
Phạm Xuân Thành (31 tuổi) không hối tiếc bỏ nghề kiến trúc sư theo đuổi ước mơ đưa đặc sản quê hương đến người dùng thành thị.
Cầm hai túi bánh phồng tôm rừng đóng gói chỉnh chu với bao bì khoét hình con tôm ở giữa, Phạm Xuân Thành (31 tuổi) mân mê, kiểm tra từng góc hộp đến đường viền túi nhựa trong rồi đặt lại lên kệ hàng đồ khô trong siêu thị. Đây là thói quen của anh suốt 6 năm qua mỗi khi vô tình bắt gặp các sản phẩm của thương hiệu Con Tôm Rừng do chính anh thành lập. “Dù là 6 năm trước, hiện tại hay 6 năm kế tiếp, tôi nghĩ mình không bỏ được tật săm soi bao bì sản phẩm mình bán”, Xuân Thành nói.
Chàng founder 9x cho biết dù đã qua đến năm thứ 6 kinh doanh tôm rừng Cà Mau cả tươi lẫn sấy khô, anh vẫn ngỡ ngày đặt bút ký lên tờ đơn xin nghỉ việc tại văn phòng kiến trúc sư quy hoạch đô thị chỉ mới hôm qua. Lúc biết anh bỏ việc để khởi nghiệp, nhiều người nói anh “điên rồ”, thậm chí đánh giá anh bốc đồng, viển vông khi bỏ nghề từng là ước mơ từ những năm cấp 3, về Cà Mau nuôi tôm, bán bánh phồng.
Sau 6 năm “rời phố về quê” khởi nghiệp, Xuân Thành có cơ hội gắn bó nhiều hơn với gia đình, địa phương. Một trong những động lực thúc đẩy anh đến với ý tưởng đột ngột này là được kết nối nhiều hơn với nơi mình sinh ra và lớn lên. Bản thân các thành viên trong gia đình cũng đóng vai trò quan trọng, là nguồn động lực giúp Xuân Thành vững bước trên con đường khởi nghiệp. Trải qua 6 năm khởi nghiệp, chàng founder 9x vẫn đang tiến bước mỗi ngày để chạm đến những mục tiêu to lớn hơn trong đời và cho biết cảm thấy “sống đầy” những năm tháng tuổi trẻ.
Đột ngột nhưng không cảm tính
5-6 năm về trước, nghe đến câu “bỏ phố về quê” khởi nghiệp, trồng rau, nuôi cá, nhiều người cho rằng các nhà khởi nghiệp trẻ đang tạm chán cuộc sống tấp nập nơi phố thị; hoặc đơn giản họ muốn chứng minh bản thân, thể hiện cá tính. Với Xuân Thành, người từ bỏ nghề kiến trúc sư với thu nhập ổn định, con đường thăng tiến rõ ràng, khởi nghiệp với đặc sản tôm rừng quê nhà lại hàm chứa ý nghĩa to lớn hơn nhiều.
Đầu năm 2016, Xuân Thành vẫn đang là một kiến trúc sư sống và làm việc tại TP HCM. Từ lúc học cấp 3, anh vẫn luôn nghĩ sẽ học tập và gắn bó với nghề quy hoạch đô thị và các bản vẽ xây nhà đến cuối đời. Điều anh không ngờ đến là chỉ sau vài tháng, ý tưởng khởi nghiệp với món đặc sản quê hương Cà Mau lại ùa đến chỉ trong tích tắc.
Thành kể, sáng hôm ra quyết định nghỉ việc là một ngày gần cuối năm với nắng đẹp, trời trong, không khí hơi se lạnh. Anh không gặp khó khăn trong công việc, cũng không vướng mắc vấn đề gì với đồng nghiệp, cấp trên. Ý muốn mong mỏi nhất lúc đó của Thành là thay đổi bản thân, tái tạo năng lượng để đời sống tinh thần lẫn cảm xúc tích cực hơn. Nhưng đồng thời, anh cũng xác định phải thật lý trí khi đưa ra lựa chọn. Công việc đó ngoài cung cấp nguồn thu nhập ổn định cho bản thân, Thành còn muốn phải mang lại giá trị thặng dư cho xã hội, giúp được bà con ở quê nhà, tạo sinh kế cho họ.
Phạm Xuân Thành không ngại bước ra khỏi vòng an toàn với công việc và thu nhập ổn định để chinh phục những mục tiêu to lớn hơn. Ảnh: NVCC
Lúc mới nghỉ việc, chàng kiến trúc sư vẫn chưa nghĩ ra mình phải làm gì tiếp theo để hiện thực hóa ý tưởng “điên rồ” này. Sau một ngày suy nghĩ, Thành quyết định thử sức khởi nghiệp nuôi tôm rừng Cà Mau, đưa đặc sản này đến với người dùng thành thị.
“Thời điểm 2016, thực phẩm sạch, hữu cơ rộ lên khiến tôi nghĩ đến sẽ thử kinh doanh mặt hàng này đầu tiên. Nhà có truyền thống làm nông, lại có sẵn lợi thế rừng ngập mặn ở quê, tôi chọn thử vận may với tôm rừng Cà Mau. Nói thử vận nhưng tôi không đưa ra bất cứ quyết định cảm tính nào. Mọi quyết định đều được tôi lên kế hoạch kỹ lưỡng và tham khảo nhiều lần từ bạn bè, người thân”, Thành cho biết.
Ban đầu Xuân Thành thử bán online qua Facebook. Kết quả khả quan nhưng chưa đủ hài lòng, anh tìm đến các cửa hàng thực phẩm, tạp hóa để bỏ hàng sỉ, lẻ tùy nhu cầu. Lần đầu Thành làm quen với việc tự tiếp thị sản phẩm, nộp đơn xin giấy phép kinh doanh, gửi sản phẩm đến Cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm xin chứng nhận… Sau một tháng tất bật với giấy tờ, thương hiêu Con Tôm Rừng chính thức ra mắt thị trường.
Đến nay, phản hồi của các đơn vị phân phối và người dùng với các sản phẩm tôm đông lạnh, tôm khô, bánh phồng tôm, mắm tôm chua… của Con Tôm Rừng đều tích cực. Hầu hết khen tôm tươi, ngọt, vị khác biệt với tôm công nghiệp.
Ngoài ra, việc nuôi tôm dưới những tán rừng xanh ngập mặn của Xuân Thành cũng được địa phương và cộng đồng ủng hộ. Không chỉ giúp tạo việc làm cho dân địa phương, giống tôm rừng anh nuôi còn tận dụng hiệu quả nguồn phi sinh vật và các khoáng chất sẵn có trong rừng ngập mặn làm nguồn thức ăn tự nhiên. Nhờ đó, rừng được bảo tồn do không dùng các chất hóa học, ngược lại còn mang lợi ích cho người dân sinh sống lân cận.
Xuân Thành trải tôm phơi nắng trong nhà lồng ở Cà Mau, chuẩn bị cho mẻ chế biến mới. Ảnh: NVCC
Kiến thức là cốt lõi thành công
Nhiều người lúc mới nghe “rời phố về quê” nuôi tôm lầm tưởng Thành sẽ ở hẳn dưới Cà Mau. Thành đính chính, anh chỉ tạm rời TP HCM về quê khảo sát, cùng người thân lên kế hoạch và bắt đầu thả nuôi, trải lưới ngay trong khuôn viên rừng ngập mặn của nhà mình. Sau khi việc nuôi tôm đã đâu vào đó, chàng founder quay lại TP HCM, tiếp tục xây chiến lược kinh doanh.
Nhờ ý tưởng khởi nghiệp, Xuân Thành cho biết thấy hạnh phúc, vui hơn khi có cơ hội kết nối với quê hương Cà Mau, gần gũi gia đình và nhất là có thể giúp đưa sản phẩm địa phương đến gần hơn với người dùng tại các tỉnh, thành trên cả nước. 9x tự nhận thấy mình chưa có nền tảng kiến thức về kinh doanh. Với quy mô nhỏ, Thành có thể “tự bơi”. Nhưng nếu tham vọng mở rộng ra cung cấp cho các chuỗi siêu thị lớn trên thị trường, anh cần kiến thức chuyên môn vững chắc.
“Tôi luôn quan niệm dù làm nghề gì, khởi nghiệp ngành nghề chi, trước tiên cần hoàn thành việc học. Học tập đến nơi đến chốn rồi mới nghĩ đến thực hiện ước mơ. Tại thời điểm khởi nghiệp, tôi vẫn đang miệt mài học thêm lớp kiến thức, lên kế hoạch, chiến lược kinh doanh… mỗi tối. Đến nay, tôi vẫn duy trì việc học thêm để trau dồi kiến thức, bổ sung và hoàn thiện những kỹ năng còn thiếu để việc kinh doanh ngày càng vững chắc, mở rộng”, chàng founder 31 tuổi cho hay.
Tự chịu trách nhiệm cho mọi quyết định trong đời
Nhìn lại quãng thời gian 10 năm tìm tòi, học tập, trở thành kiến trúc sư rồi từ bỏ để chuyển hướng kinh doanh, Xuân Thành cho biết không hối tiếc. Ngược lại, anh thấy biết ơn vì nhờ đó mà có thêm nhiều trải nghiệm thú vị, đáng nhớ. Trong đó có cả những mối quan hệ thầy trò, bạn bè Thành trân quý. Họ cũng là những người đã luôn đồng hành, giúp đỡ anh rất nhiều trên hành trình khởi nghiệp.
Nhiều người nói Thành mạo hiểm. Gia đình lúc mới biết cũng không hài lòng với quyết định này của anh. Song chàng founder 9x thấy may mắn vì lúc đó đã kiên định tới cùng. Thành cho rằng không riêng bản thân mà với bất kỳ ai, khởi nghiệp đột ngột không phải ý tưởng điên rồ. Tuy nhiên mỗi người cần biết mình đang ở đâu và sẵn sàng chịu trách nhiệm cho mọi lựa chọn của bản thân.
Khi chuyển sang kinh doanh, Xuân Thành đặt mục tiêu trong năm đầu tiên phải dựng được nền móng thương hiệu. Nếu không thành công, anh sẽ tìm hướng khác. Ở mỗi giai đoạn, anh đều giới hạn thời gian triển khai trong 1-2 năm. Rủi ro thất bại luôn có, nhưng Thành tâm niệm “chỉ cần bản thân dám làm, dám chịu, sẽ thấy được cơ hội ở khắp nơi”.
Tôm khô của Con Tôm Rừng là một trong những thành phẩm Xuân Thành tâm đắc, hiện phân phối tại các kênh bán online lẫn truyền thống. Ảnh: Maybe.vn
May mắn là qua 6 năm “thử” kinh doanh, Xuân Thành đã gặt hái được những quả ngọt đầu tiên. Tôm rừng tươi và các chế phẩm từ giống tôm này hiện đã có mặt tại các chuỗi siêu thị, cửa hàng thực phẩm lớn như Annam Gourmet, lên sàn thương mại điện tử Shopee, Foodmap…
Anh cũng chứng minh được với người thân, bạn bè rằng quyết định khởi nghiệp không hề bồng bột. Những gì Con Tôm Rừng đạt được đến hiện tại không chỉ là thành quả cá nhân mà có cả mồ hôi, công sức của gia đình và người dân địa phương đã luôn tin tưởng, ủng hộ từ những ngày đầu mới thành lập thương hiệu.
Với những bạn trẻ có ý định “bỏ phố về quê” hay khởi nghiệp ở một lĩnh vực hoàn toàn mới, Xuân Thành cho biết anh không có bất cứ lời khuyên nào vì trường hợp, hoàn cảnh và khả năng mỗi người là khác nhau. “Lời khuyên cũng cần đưa đúng người, đúng nơi, đúng chỗ. Có thể nó hợp với tôi, và tôi áp dụng nó thành công. Nhưng chưa chắc những trải nghiệm, ý tưởng tôi có là thứ bạn cần”, founder 9x chia sẻ.
Anh cho rằng mỗi người trước khi ra bất cứ quyết định nào, nhất là khởi nghiệp hay chuyển hướng công việc, cần chuẩn bị tâm thế sẽ đón nhận những ý kiến trái chiều từ gia đình, bạn bè, xã hội. Quan trọng là phải học cách chịu trách nhiệm cho hành động của bản thân, biết khả năng mình tới đâu, lên kế hoạch kỹ lưỡng và không ngừng trau dồi kiến thức chuyên môn.
TTH – Đam mê máy bay không người lái – Drone từ khi còn là sinh viên, Nguyễn Văn Thiên Vũ ôm ấp giấc mơ đưa Drone ứng dụng vào đời sống. Câu chuyện khởi nghiệp Thiên Vũ với đam mê.
Thiên Vũ bên máy bay nông nghiệp T16
Ít ai biết, 8 năm trước, chàng trai 9X Thiên Vũ đã sản xuất được những chiếc drone Made in Viet Nam. Máy bay không người lái do anh làm ra có thể quản lý toàn bộ dữ liệu và tuỳ chỉnh theo yêu cầu của người dùng…
Thăng trầm cùng đam mê
Trên những cánh đồng lúa làng Mậu Tài (Phú Vang), từ nhỏ, Nguyễn Văn Thiên Vũ dành tình yêu đặc biệt với việc nhà nông. Cứ thế, Vũ ấp ủ “đưa ứng dụng công nghệ giúp nông dân phát triển nông nghiệp hiệu quả”.
Bước ngoặt đưa chàng sinh viên Khoa Điện tử – Viễn thông, Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh “bén duyên” với Drone khi nghiên cứu làm đồ án về hệ thống cân bằng trên máy bay không người lái. “Mình rất thích Drone khi nó có tiềm năng ứng dụng vào các lĩnh vực dân dụng, nhất là nông nghiệp và có cơ hội phát triển tại Việt Nam”, Thiên Vũ nhớ lại.
Để có kinh phí “chinh phục” Drone, Vũ đăng thông tin lên các group (nhóm trên các trang mạng xã hội). Rất may, chàng sinh viên năm 3 cùng hai cộng sự được nhà đầu tư chấp nhận “rót” vốn. VSK – một trong những công ty đầu tiên nghiên cứu và sản xuất drone ở Việt Nam ra đời, vào cuối năm 2012.
Cựu học sinh Trường THTP Chuyên Quốc Học hài hước: “Bay thử 10 lần thì hết 9 chuyến phải “lượm xác”. Thời gian phục hồi mất 3 ngày nhưng chỉ test (kiểm tra thử nghiệm) được 3 phút. Nghe suôn sẻ vậy, thực tế “khó ăn” hơn nhiều”.
Thiên Vũ thuyết trình tại buổi gọi vốn trong khuôn khổ Teschfest Huế 2019
VSK còn hợp tác với các nhóm liên quan đến truyền sóng, hàng không… cho ra đời những chiếc Drone “made in Viet Nam”. Quá trình thử nghiệm, Vũ đăng tải hình ảnh, video trên cộng đồng Drone thế giới và được một số phòng thí nghiệm của Mỹ mời làm chung. “Thời điểm đó, thế giới có rất nhiều nhóm nghiên cứu phát triển sản phẩm công nghệ này nhưng ở Việt Nam, khái niệm Drone vẫn còn mới mẻ”, Vũ nói.
Năm 2015, Vũ sản xuất Drone phục vụ nông nghiệp. Cùng thời điểm, trên thế giới mới có một vài sản phẩm cùng loại đang thử nghiệm. Tuy vậy, khi so sánh những với sản phẩm của gã “khổng lồ” DJI, dù tất cả tính năng VSK đều làm được nhưng hiệu năng thì không bằng, một số linh kiện phải nhập khẩu nên không cạnh tranh được về giá. VSK quyết định dừng dự án và chuyển hướng phân phối sản phẩm, chỉ sản xuất theo đơn đặt hàng. Song, mọi cố gắng đều không như kỳ vọng. VSK tan rã!
Vũ về Huế đầu quân vào Công ty HBI Huế. Không lâu sau anh nhận ra, bản thân luôn khao khát làm một cái gì đó ý nghĩa hơn. Vũ nghỉ việc. Chàng trai sinh năm 1991 quay về với Drone – nơi anh có thể thoả sức bay lượn.
Bay xa
Tái khởi nghiệp năm 2018, Vũ làm thêm nhiều việc và bán một số tài sản cá nhân. May mắn gặp được nhà đầu tư, Thiên Vũ bắt tay hợp tác thành lập Agras Việt Nam, tập trung phát triển ứng dụng Drone vào công, nông nghiệp, phân phối máy bay không người lái. Đồng thời, cung cấp Drone “made in Viet Nam” cho các cơ quan, doanh nghiệp có nhu cầu bảo mật.
Dù ra đời chưa lâu nhưng Agras được nhiều khách hàng tin tưởng, lựa chọn. Ngoài các công ty lớn, còn có rất nhiều tập đoàn về nông nghiệp, như Hoàng Anh Gia Lai, Bayer, Syngenta, ADC, Lộc Trời… đã và đang ứng dụng phun thuốc bảo vệ thực vật bằng Drone của Agras.
Thiên Vũ (hàng dưới thứ 6 từ trái qua) tại diễn đàn tri thức trẻ Việt Nam toàn cầu
Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Lộc Trời – Huỳnh Văn Thòn ở An Giang cho hay: “Thông qua dự án triển khai thiết bị bay nông nghiệp, chúng tôi mong muốn bảo vệ sức khoẻ nông dân và giữ gìn nguồn tài nguyên nước một cách tốt hơn. Cao hơn là gia tăng lợi nhuận cho những người làm nông nghiệp, xoá đi hình ảnh người nông dân Việt Nam quanh năm chân lấm tay bùn”!
“Tại Thừa Thiên Huế, Drone có thể ứng dụng vẽ mô hình 2D, 3D bản đồ đô thị Huế cũng như hỗ trợ dịch vụ đô thị thông minh trong kiểm soát giao thông, phục vụ nông nghiệp”, Vũ khoe. Mới đây, chàng kỹ sư thuộc hàng top các kỹ sư về Drone ở Việt Nam đã có buổi làm việc với Trường đại học Nông lâm về dự án phát triển nông nghiệp ở Huế, giới thiệu đưa Drone vào ứng dụng trong chăm sóc cây đặc sản thanh trà.
Các học viên sau khi hoàn thành khoá đào tạo về Drone
Hành trình liều lĩnh, đầy đam mê với Drone của Nguyễn Văn Thiên Vũ đánh dấu bằng những thành công ấn tượng: 28 tuổi, Vũ đang là Giám đốc điều hành-CEO của Agras Việt Nam và Giám đốc Kỹ thuật của August Star Việt Nam; đồng thời, chàng trai 9x cũng mới lập thêm 2 công ty về Drone.
Trụ sở chính của các công ty đặt ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, đồng thời đang mở rộng chi nhánh về Cần Thơ, Kiên Giang, Long An và tới đây là Huế. Đội ngũ 20 nhân viên do Vũ quản lý trực tiếp cùng 20 đại lý đối tác ở các tỉnh. Agras Việt Nam cũng đã phân phối, đào tạo, chuyển giao công nghệ cho một số công ty ở Lào và Campuchia, tiến tới mở chi nhánh tại 2 nước này và hiện, CEO Agras Việt Nam đang đàm phán với đối tác của Lào để nhận dự án cung cấp dịch vụ phun thuốc bảo vệ thực vật cho 10 ngàn ha lúa nước…
Trong phiên gọi vốn đầu tư trực tiếp – Pitching do Viện Nghiên cứu phát triển tỉnh phối hợp tổ chức trong khuôn khổ Techfest Hue 2019 ngày 24/11, Thiên Vũ tham gia gọi vốn cho dự án “Ứng dụng máy bay không người lái trong công-nông nghiệp” triển khai tại miền Trung và được các nhà đầu tư đánh giá cao. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Thiên Định bày tỏ: “Đây là vấn đề tỉnh quan tâm. Chúng tôi sẽ làm việc với Sở NN&PTNT cùng các nhà đầu tư nông nghiệp tại Huế để có sự phối hợp giữa các bên và Agras có thể phát triển hoạt động này trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế”.
Dịch vụ Drone toàn cầu ước tính đạt 127 tỷ USD vào năm 2020, trong đó lớn nhất là hạ tầng, nông nghiệp, vận tải, an ninh, truyền thông, bảo hiểm, viễn thông, khai thác mỏ… Ở Mỹ hay Trung Quốc, số lượng công ty tham gia vào lĩnh vực máy bay không người lái lên tới hàng trăm, hàng nghìn trong khi Việt Nam mới đếm trên đầu ngón tay.
Bộ Công Thương đã có Quyết định số 950/QĐ-BCT ban hành tiêu chí điểm giới thiệu và bán sản phẩm thuộc Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) giai đoạn 2023-2025.
Tiêu chí này là cơ sở để lựa chọn, xây dựng các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP nhằm quảng bá, đẩy mạnh tiêu thụ, thúc đẩy sản xuất, phát triển làng nghề, sản phẩm là đặc sản vùng miền, sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, sản phẩm có tiềm năng, lợi thế của địa phương.
Vị trí điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP
Điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP được đặt tại các vị trí có giao thông thuận lợi, đông người qua lại, tập trung nhiều khách du lịch, khu dân cư đông đúc, đáp ứng một trong các tiêu chí sau: Tại khu vực các cửa hàng ở nhà ga, sân bay, bến xe, bến tàu; các trạm, điểm dừng, nghỉ trên cao tốc, quốc lộ; tại các trung tâm thương mại, siêu thị, chợ; tại các cửa hàng trong khu du lịch, nhà hàng, khách sạn; tại các khu vực làng nghề, làng nghề truyền thống; tại các khu trung tâm dịch vụ thương mại cấp huyện, xã, các khu, cụm công nghiệm; tại các trung tâm hội chợ, triển lãm, giới thiệu sản phẩm; tại các Bưu cục/Bưu điện văn hóa xã trên mạng lưới bưu chính công cộng.
Tiêu chí về sản phẩm tại các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP
Quyết định cũng nêu rõ các tiêu chí về chủng loại sản phẩm tại các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP.
Sản phẩm đáp ứng nhu cầu của thị trường, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng, bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng, quy định của pháp luật về an toàn đối với sức khỏe người tiêu dùng và môi trường, đáp ứng một trong các tiêu chí sau:
– Sản phẩm đạt hạng 3 sao trở lên theo Bộ tiêu chí đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP được Thủ tướng Chính phủ ban hành.
– Sản phẩm trong danh mục sản phẩm chủ lực của tỉnh.
– Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, sản phẩm nông nghiệp nông thôn tiêu biểu.
– Sản phẩm là đặc trưng, đặc sản, tiềm năng, lợi thế của địa phương, vùng miền do Sở Công Thương lựa chọn.
Sản phẩm tại điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP phải có tên, bao bì, xuất xứ và ghi nhãn hàng hóa sản phẩm theo quy định của pháp luật; có mã số, mã vạch đối với những loại sản phẩm có thể đăng ký mã số, mã vạch để thuận tiện cho công tác quản lý và giám sát của khách hàng.
Đối với sản phẩm nông sản thực phẩm phải đáp ứng các quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm và các quy định pháp luật khác. Sản phẩm phải được niêm yết giá bán, thể hiện rõ ràng trên nhãn sản phẩm, bao bì sản phẩm hoặc được niêm yết tại giá hàng, quầy hàng, điểm kinh doanh…
